Gisteren keek ik tijdens mijn lunchpauze naar de afscheidsdienst van The Queen, zoals velen van jullie ongetwijfeld ook deden. Het was leuk om alle mooie kostuums, de vele buitenlandse vorsten en staatshoofden en de bekende koninklijke familie te zien. Als een lang nieuwsitem om de dagelijkse sleur te doorbreken.

Tijdens het kijken raakte ik toch onder de indruk. Als je bedenkt dat ze 70 jaar op de troon zat, zoals vele mensen voor de microfoon zeiden, dwingt dat respect af. Ze heeft generaties zien komen en gaan. Wat is er in je eigen leven en dat van je ouders en grootouders niet gebeurd in die jaren? Het is een afsluiting van een tijdperk, zeker voor de Britten.

Bijzonder is de band met de commonwealth die Elisabeth op een goede manier gestalte gaf, aldus de commentaren. Hoewel, excuses voor alle gruweldaden en uitbuiting ontbraken pijnlijk.

In de kerkdienst vond ik de tegenstelling tussen de pracht en praal in de grote kerk en de eenvoud waarmee de koningin werd beschreven bijzonder. Ze wijdde haar leven aan het dienen van anderen vanuit de liefde van God. De koningin, die deze dienst zelf voorbereidde, gaf door de dienst aan dat ze op de grens van het leven is als elk mens. Ze is een sterveling die hoopt op te varen naar hemelse sferen. En dat trof me. De oprechtheid ervan, imponerend en tegelijk bescheiden.

Ik werd daarom geraakt door het laatste gebed. Het schetst een duidelijk beeld van de hemelse sferen waar de koningin nu mag gaan verkeren. Wat bijzonder dat de Britten met al hun decorum en in deze tijd van secularisatie dat zo direct uittekenen. Het zijn oude woorden, die ook nu aanspreken. Ik herken er de wijsheid van christelijke gelovigen in. Dat je om geluk te vinden vaak balans moet zoeken. Niet te veel stilte en niet te veel drukte. En je moet bijvoorbeeld ook niet te veel eten en ook niet sterven van de honger. En ga zo maar door. Zouden er in de hemel geen zorgen en hoop meer zijn? Daar moet ik nog eens over denken. Het meest trof me de zin ‘er zal geen donkerte zijn en ook geen schittering, maar één gelijk schijnend licht’.  Een soort eeuwig schijnend licht. Mensen met bijna-doodervaringen berichten daar ook over. En zo stel ik het me eerlijk gezegd ook voor.

En zo zie ik die gereserveerde vorstin ineens voor me als een vrouw die wandelt richting het eeuwige gelijkmatige licht. Wat wonderlijk! Moge ze rusten in vrede.

Ds. Corinne Groenendijk

THE MOTET

Bring us, O Lord God, at our last awakening

into the house and gate of heaven,

to enter into that gate and dwell in that house,

where there shall be no darkness nor dazzling,

but one equal light;

no noise nor silence, but one equal music;

no fears nor hopes, but one equal possession;

no ends nor beginnings, but one equal eternity;

in the habitation of thy glory and dominion,

In de krant lees ik over het overlijden van Mient Jan Faber, de grote leider van de vredesbeweging onder andere bij de anti-kernwapendemonstraties uit de jaren ‘80. Je herinnert je het misschien nog. Wat mij van hem bijgebleven is, is dat je als burger niet alles over je heen hoeft te laten gaan, zeker niet als het gaat om zoiets ingrijpends als oorlog. Zo konden vredesbewegingen in de tijd van de Koude oorlog de krachten bundelen en bijdragen tot de val van de muur.

Intussen is Europa opnieuw in de greep van oorlog. De ene na de andere wapenleverantie gaat richting Oekraïne. Een nieuwe wapenwedloop; vreselijk. ‘Waarom doen we dit?’ vraag ik me af. ‘Wat kan er voor dat geld niet allemaal voor goeds gedaan worden? Om nog maar te zwijgen over de verwoesting van de levens van de Oekraïners, die lang de gevolgen zullen moeten dragen’.

Ik kijk op de website van Vredesorganisatie Pax (de organisatie van Mient Jan Faber). ‘Het is onverantwoordelijk als staten massavernietigingswapens bezitten’, lees ik. Ze kunnen er op een dag verkeerde dingen mee doen, zoals Rusland nu dreigt te doen. Daarom is ontwapening belangrijk. ‘Het lijkt of de waarheid in het midden ligt’ schrijven ze verder, maar Rusland is de agressor die een soeverein land binnenvalt’. Wel heeft het westen hieraan bijgedragen door voor miljoenen aan olie en gas te kopen, terwijl Rusland sinds 2014 in oorlog is met Oekraïne. Er wordt opgeroepen de economische boycot nu door te zetten en vooral het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen.

Ja, ze zetten goed op een rijtje hoe wij het in Nederland zien, hoe opvallend dat ook is voor een vredesbeweging. Maar ook Mient Jan Faber was nooit geheel tegen het gebruik van wapens. Toch blijf ik mijn vragen houden over de miljoenen die nu in wapens geïnvesteerd worden. Ze zullen in elk geval een kapotgeschoten Oekraïne opleveren.

Daarom ga ik te rade bij Titus Brandsma, geestelijke, journalist en wetenschapper die zich inzette voor de vakbond, natuurbescherming en de Friese taal en zich verzette tegen de Nazi’s. Hij werd deze week heilig verklaard als één van de weinige Nederlanders. Hij benadrukte telkens dat de verbinding tussen God en mens geen ver ideaal is voor aan het einde van je leven, maar dat het met Gods geestkracht begint. Gods is aanwezig in de mens en in alles. Hoe lastig ook, ik denk dat God nu wel in Europa aanwezig is. Wellicht anders dan wij denken. Maar waar mensen samenwerken om leven mogelijk te maken daar is God.

Ik las vandaag dat Jezus bij zijn afscheid tegen zijn leerlingen zegt: ‘mijn vrede geef ik jullie’. Die vrede zie ik in onze werkelijkheid terug. In talloze mensen die werken aan vrede. In alle mensen ook in ons dorp die zich inzetten zodat oorlogsvluchtelingen een veilig thuis krijgen. In de Oekraïense vrouwen die afgelopen zondag samen met ons gebeden hebben voor vrede in Oekraïne en vrede voor Rusland. Hun woorden kwamen recht mijn hart binnen. Laten we niet wegkijken, verkeerde investeringen terugdraaien ook door minder gas te verbruiken en de kachel lager te zetten en blijven leven vanuit de vrede die in onze harten woont.

Ds. Corinne Groenendijk

Wil je meehelpen bij de ontvangst van Oekraïense vluchtelingen, zie https://www.vrijwilligersstichtsevecht.nl/initiatieven. Er is elke woensdagochtend een inloop in de Dorpskerk. Elke laatste zondag van de maand is er om 19.00 u een vredesgebed in één van de kerken van Maarssen, zie www.kerkpleinmaarssen.nl

Het is onvoorstelbaar wat we nu meemaken in Europa. Elke ochtend check ik de nieuwsberichten over de Oekraïne. ‘Zou Kiev al gevallen zijn?’, dacht ik de eerste dagen? Toen leek het nog een ‘nette’ oorlog te worden. Intussen zijn we vele vreselijke berichten en beelden verder. We zien mensen die dood op straat liggen, geraakt terwijl ze op weg waren naar een veilig onderkomen. Ik zie een filmpje met links de beelden van een rustige straat net buiten de stad met tuinen en huizen en daarnaast de beelden van de puinhoop die de straat nu is. Een kerncentrale die beschoten is. Een immense olievoorraad die in brand staat.

Ik ga lezen over de veelbewogen geschiedenis van de Oekraïne. Het westen hoorde lang bij het Habsburgse rijk, het oosten bij Rusland. Er zijn rijke graanvelden en handelsroutes over de Zwarte zee en in het oosten de rijke mijnstreek. Dit volk heeft veel lijden gekend; een hongercampagne van Stalin, de Nazi’s die erna kwamen en het roofkapitalisme vanaf de jaren ‘90. Elke nieuwe leider interpreteerde de geschiedenis anders. Ik lees over Kiev als centrum van het oude rijk Kiev-Rus, waar Poetin zich graag op beroept. Ik ga begrijpen waarom Rusland zich geprovoceerd voelt door de toenadering tussen het westen en de Oekraïne, wat je er verder ook van vindt.

Langzamerhand worden de beelden en berichten wanhopiger. Hele steden worden constant beschoten. Waar zal dit toe leiden? Velen van ons zijn aangeslagen en worden angstig van de oorlog. Ook in onze kerk werd de afgelopen zondagen gebeden en werd geld ingezameld voor giro 555. De kinderen en leiding van het weeshuis dat we al jaren ondersteunen konden gelukkig afgelopen week vluchten naar Polen. Degene die de collecte moest afkondigen kon bijna niet uit haar woorden komen.

Het helpt om in zo’n situatie vertrouwde verhalen te lezen uit de bijbel. We lazen over Jezus die op weg ging naar Jeruzalem terwijl er een prijs op zijn hoofd stond. Hij leefde in een land dat bezet was door de Romeinen. Toch leefde hij vanuit liefde, temidden van alles wat er in zijn tijd gebeurde. Hij liet zien dat de liefde uiteindelijk overwint. Ook de mensen in de Oekraïne geven daar blijk van. Afgelopen zondagen zaten de kerken er vol. In heel Europa gaan mensen de straat op. Vluchtelingen worden opgevangen, geld wordt ingezameld. Ook in Maarssen slaan we de handen ineen. De solidariteit is groot.

We ontdekken nu dat het leven in veiligheid en gezondheid dat we jarenlang gekend hebben, een enorm geschenk is. Elk jaar bij de 4 mei herdenking staan we daarbij stil. Na corona wordt er opnieuw veerkracht van ons gevraagd, nu op een andere manier. Dat is zwaar. Laten we elkaar opnieuw vasthouden. Laten we initiatieven van solidariteit ondersteunen, niet meegaan in vijandsdenken en wegen tot vrede blijven bevorderen. We mogen erop vertrouwen dat de liefde er ook nog is. Dat die sterker is dan alles wat ons overkomt.

Ds. Corinne Groenendijk

Dankzij de vaccinaties konden we op vakantie. Wij gingen naar midden-Frankrijk, nog enigszins in de buurt voor het geval dat. Lekker wat rommelen rond de tent, genieten van de rust en de mooie sterrenluchten ook als je ’s nachts naar het toilet moet, zwemmen in een meertje overdag, wandelen, stokbrood en een glaasje wijn. Heerlijk. Daar besefte ik wat een raar jaar we achter de rug hebben. Vorig jaar hadden we geen idee dat corona ons leven zo lang zou bepalen. Het was goed om  te merken hoe gewoon en goed het leven kan zijn. Ik denk dat velen van jullie dit jaar zo op de camping, in de tuin of op het balkon zaten uitrustend van een jaar dat veel aanpassing vroeg.

Nu het leven weer start, merk ik dat ik mijn weg nog moet vinden. Op de borden bij de ingang van ons dorp zie ik allerlei activiteiten staan. Barst alles nu weer los en zitten we binnen de kortste keren weer in een druk leven vol activiteiten, of is er wat veranderd? Houden we iets van de herwonnen rust vast? En hoe zit het met de achterstanden van wat het afgelopen jaar niet gebeurde; online vergaderen was efficiënt, maar de gesprekken in de wandelgangen ontbraken. Gaan we nu massaal bijpraten? En hoe is het met de eenzaamheid die groeide? Lukt het ons weer contacten op te pakken? Alles valt of staat met onze veerkracht.

Afgelopen zondag keek ik naar het televisieprogramma Zomergasten, dit keer met Hans Klok, de illusionist. Een mooi positief mens merkte ik tot mijn verrassing. Die weet van tegenslag. Hij was groots begonnen in Vegas, maar ja corona. Hij liet fragmenten zien van artiesten die met vallen en opstaan hun weg vonden. Het hoort bij de wereld van het varieté, van mensen die wat wagen in hun leven en op een podium gaan staan. Mensen die daarbij van alles meemaken en de fragmenten getuigen van veerkracht. Hans Klok vertelde even later hoe hij tijdens de laatste show uitgleed over een speelkaart en zich bliksemsnel herstelde. ‘Hoe bereid je je voor?’ wilde de interviewster weten. Daarop vertelde hij onder andere: ‘ik bid elke avond’. ‘Hoe zo’, vroeg de interviewster verward. ‘Voor de show, je bedoelt.. tot God’? ‘Ja’, zei Hans eenvoudig, ‘zo leerde ik het van mijn ouders. Ik ben niet zo kerkelijk maar gelovig ben ik wel’. Het deed me denken aan een man uit mijn gemeente die me hetzelfde vertelde. Ook hij had zich opgewerkt in zijn leven. Maar was in zijn hart een eenvoudige jongen gebleven. Die daardoor een open oor en een open hart voor zijn personeel. En hij vond in alles wat hij meemaakte steun in zijn geloof.

Ik denk dat de veerkracht van Hans Klok ook uit dat eenvoudige geloof komt. Hans vertelde: ’Als ik alle beeldden zie van Afganistan, dan merk ik dat ik ontzettend rijk ben dat ik hier mag leven met alle kansen die ik hier krijg en dat ik de mensen met mijn shows iets goeds mag geven. Dankbaar leven, het is denk ik de basis is van veerkracht. Je ambities kunnen misschien mislukken. Maar het leven is toch goed. Vanuit dankbaarheid kun je weer verder. We zien wel hoe het gaat in dit hopelijk post corona jaar. Er komen  vast nieuwe avonturen. Als je kunt leven vanuit dankbaarheid komt het hoe het ook gaat vast goed. Dat wens ik jullie allen toe.

Ds. Corinne Groenendijk

Ik zal het maar bekennen, het lezen van de detectives van Donna Leon is voor mij een geliefde bezigheid. Ik lees graag monumentale werken zoals onlangs het boek ‘Istanbul, Istanbul’ van Sönmez, dat veel te denken geeft, maar een goede detective vind ik niet te versmaden.

Merkwaardig genoeg geeft het lezen over de spannende verwikkelingen, met misdaad, moord en ingewikkelde relaties binnen de politie en daarbuiten, me een gevoel van veiligheid. Door met de held mee te kijken kun je zelf mogelijke gevaren verkennen en ook een stuk spanning kwijt raken, leren psychologen me. Het grappige van de Donna Leon-detectives vind ik dat ze zo eigenzinnig zijn. Ze drijft in de loop van de reeks steeds meer weg van de ‘whodunit’ en recensenten schrijven regelmatig dat ze een boek te traag vinden en de plot wel scherp maar dat haar vele uitweidingen de vaart eruit halen.

Maar juist die uitweidingen vind ik zo mooi. Hoofdpersoon commissaris Brunetti is een aimabele man die met mildheid en zelfspot de ambities en verwikkelingen van de mensen om hem heen beziet. Misschien omdat hij in zijn vrije tijd Griekse auteurs leest, waarin volgens Leon alle menselijke eigenschappen beschreven staan. Als ik lees zie ik zijn puberende kinderen voor me en zijn mooie en slimme vrouw, docente aan een universiteit en telg van een adellijke familie. De kinderen komen al rollend aan tafel terwijl Brunetti van zijn aperitief zit te genieten, grappa bijvoorbeeld. Daarna komen de heerlijkste Italiaanse spijzen op tafel, die zo uitgebreid beschreven worden, dat je er zin in krijgt. Dan volgt een gesprek uit het dagelijks leven waarin op de een of ander manier een link zit met de zaak die onderzocht wordt.

In het laatste boek dat ik las (Vriendendienst) gaat het over de corrupte Italiaanse bouw. Het boek start met een ambtenaar van het Kadaster die meldt dat de verdieping van het appartementengebouw waar Brunetti en zijn gezin woont, voor het Kadaster helemaal niet bestaat. Er bestaat zelfs kans dat het binnen een half jaar afgebroken moet worden. De eigenaar heeft namelijk een extra verdieping laten bouwen zonder daarvoor de benodigde vergunningen te regelen én te betalen.

Brunetti bladert door zijn adressenboekje om te zien hoe hij dit kan oplossen: welke vriend of bekende kan hij inschakelen om hem hiermee te helpen? Of moet het toch opnieuw zijn adellijke schoonvader worden? Ik val al lezend van de ene verbazing in de andere. Hoewel, als ik met mijn studerende dochter praat over de huizenmarkt ik me realiseer dat die ook ongelofelijk is en het voor haar generatie bijna onmogelijk is een huis te betrekken zonder een beroep te doen op je vermogende familie. Maar goed.

Brunetti weet met hulp van een vriend en de slimme secretaresse Signora Elettra de moord, die uiteraard ook gepleegd wordt, op te lossen waarbij zij het op hun beurt ook niet nauw nemen met de regeltjes.

Waarom ik dit hier schrijf? Om aan te geven dat ons menselijk samenleven waar je ook woont ingewikkeld is. Het is eigenlijk een godswonder dat we in de buurt, de straat, vereniging of kerk samen kunnen werken en leven als verschillende mensen met ieder onze waarnemingen, relaties ideeën en ambities. Maar dat het ook buitengewoon boeiend blijft om dat te volgen en om de geestkracht van mensen te herkennen. Corona stelt ons op de proef en we zijn vindingrijk, ik ga bijvoorbeeld op reis via het lezen van boeken. We passen ons aan zien nieuwe mogelijkheden. We zorgen voor degenen die meer dan anderen in de verdrukking komen. In dat alles zie ik iets van de geestkracht van God die ons de adem gaf en de opdracht ‘ga en bebouw de aarde en maak er met elkaar iets moois van’. Maak er met elkaar iets moois van, dat wens ik jullie allen toe.

Ds. Corinne Groenendijk