Gisteren keek ik tijdens mijn lunchpauze naar de afscheidsdienst van The Queen, zoals velen van jullie ongetwijfeld ook deden. Het was leuk om alle mooie kostuums, de vele buitenlandse vorsten en staatshoofden en de bekende koninklijke familie te zien. Als een lang nieuwsitem om de dagelijkse sleur te doorbreken.

Tijdens het kijken raakte ik toch onder de indruk. Als je bedenkt dat ze 70 jaar op de troon zat, zoals vele mensen voor de microfoon zeiden, dwingt dat respect af. Ze heeft generaties zien komen en gaan. Wat is er in je eigen leven en dat van je ouders en grootouders niet gebeurd in die jaren? Het is een afsluiting van een tijdperk, zeker voor de Britten.

Bijzonder is de band met de commonwealth die Elisabeth op een goede manier gestalte gaf, aldus de commentaren. Hoewel, excuses voor alle gruweldaden en uitbuiting ontbraken pijnlijk.

In de kerkdienst vond ik de tegenstelling tussen de pracht en praal in de grote kerk en de eenvoud waarmee de koningin werd beschreven bijzonder. Ze wijdde haar leven aan het dienen van anderen vanuit de liefde van God. De koningin, die deze dienst zelf voorbereidde, gaf door de dienst aan dat ze op de grens van het leven is als elk mens. Ze is een sterveling die hoopt op te varen naar hemelse sferen. En dat trof me. De oprechtheid ervan, imponerend en tegelijk bescheiden.

Ik werd daarom geraakt door het laatste gebed. Het schetst een duidelijk beeld van de hemelse sferen waar de koningin nu mag gaan verkeren. Wat bijzonder dat de Britten met al hun decorum en in deze tijd van secularisatie dat zo direct uittekenen. Het zijn oude woorden, die ook nu aanspreken. Ik herken er de wijsheid van christelijke gelovigen in. Dat je om geluk te vinden vaak balans moet zoeken. Niet te veel stilte en niet te veel drukte. En je moet bijvoorbeeld ook niet te veel eten en ook niet sterven van de honger. En ga zo maar door. Zouden er in de hemel geen zorgen en hoop meer zijn? Daar moet ik nog eens over denken. Het meest trof me de zin ‘er zal geen donkerte zijn en ook geen schittering, maar één gelijk schijnend licht’.  Een soort eeuwig schijnend licht. Mensen met bijna-doodervaringen berichten daar ook over. En zo stel ik het me eerlijk gezegd ook voor.

En zo zie ik die gereserveerde vorstin ineens voor me als een vrouw die wandelt richting het eeuwige gelijkmatige licht. Wat wonderlijk! Moge ze rusten in vrede.

Ds. Corinne Groenendijk

THE MOTET

Bring us, O Lord God, at our last awakening

into the house and gate of heaven,

to enter into that gate and dwell in that house,

where there shall be no darkness nor dazzling,

but one equal light;

no noise nor silence, but one equal music;

no fears nor hopes, but one equal possession;

no ends nor beginnings, but one equal eternity;

in the habitation of thy glory and dominion,

In de krant lees ik over het overlijden van Mient Jan Faber, de grote leider van de vredesbeweging onder andere bij de anti-kernwapendemonstraties uit de jaren ‘80. Je herinnert je het misschien nog. Wat mij van hem bijgebleven is, is dat je als burger niet alles over je heen hoeft te laten gaan, zeker niet als het gaat om zoiets ingrijpends als oorlog. Zo konden vredesbewegingen in de tijd van de Koude oorlog de krachten bundelen en bijdragen tot de val van de muur.

Intussen is Europa opnieuw in de greep van oorlog. De ene na de andere wapenleverantie gaat richting Oekraïne. Een nieuwe wapenwedloop; vreselijk. ‘Waarom doen we dit?’ vraag ik me af. ‘Wat kan er voor dat geld niet allemaal voor goeds gedaan worden? Om nog maar te zwijgen over de verwoesting van de levens van de Oekraïners, die lang de gevolgen zullen moeten dragen’.

Ik kijk op de website van Vredesorganisatie Pax (de organisatie van Mient Jan Faber). ‘Het is onverantwoordelijk als staten massavernietigingswapens bezitten’, lees ik. Ze kunnen er op een dag verkeerde dingen mee doen, zoals Rusland nu dreigt te doen. Daarom is ontwapening belangrijk. ‘Het lijkt of de waarheid in het midden ligt’ schrijven ze verder, maar Rusland is de agressor die een soeverein land binnenvalt’. Wel heeft het westen hieraan bijgedragen door voor miljoenen aan olie en gas te kopen, terwijl Rusland sinds 2014 in oorlog is met Oekraïne. Er wordt opgeroepen de economische boycot nu door te zetten en vooral het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen.

Ja, ze zetten goed op een rijtje hoe wij het in Nederland zien, hoe opvallend dat ook is voor een vredesbeweging. Maar ook Mient Jan Faber was nooit geheel tegen het gebruik van wapens. Toch blijf ik mijn vragen houden over de miljoenen die nu in wapens geïnvesteerd worden. Ze zullen in elk geval een kapotgeschoten Oekraïne opleveren.

Daarom ga ik te rade bij Titus Brandsma, geestelijke, journalist en wetenschapper die zich inzette voor de vakbond, natuurbescherming en de Friese taal en zich verzette tegen de Nazi’s. Hij werd deze week heilig verklaard als één van de weinige Nederlanders. Hij benadrukte telkens dat de verbinding tussen God en mens geen ver ideaal is voor aan het einde van je leven, maar dat het met Gods geestkracht begint. Gods is aanwezig in de mens en in alles. Hoe lastig ook, ik denk dat God nu wel in Europa aanwezig is. Wellicht anders dan wij denken. Maar waar mensen samenwerken om leven mogelijk te maken daar is God.

Ik las vandaag dat Jezus bij zijn afscheid tegen zijn leerlingen zegt: ‘mijn vrede geef ik jullie’. Die vrede zie ik in onze werkelijkheid terug. In talloze mensen die werken aan vrede. In alle mensen ook in ons dorp die zich inzetten zodat oorlogsvluchtelingen een veilig thuis krijgen. In de Oekraïense vrouwen die afgelopen zondag samen met ons gebeden hebben voor vrede in Oekraïne en vrede voor Rusland. Hun woorden kwamen recht mijn hart binnen. Laten we niet wegkijken, verkeerde investeringen terugdraaien ook door minder gas te verbruiken en de kachel lager te zetten en blijven leven vanuit de vrede die in onze harten woont.

Ds. Corinne Groenendijk

Wil je meehelpen bij de ontvangst van Oekraïense vluchtelingen, zie https://www.vrijwilligersstichtsevecht.nl/initiatieven. Er is elke woensdagochtend een inloop in de Dorpskerk. Elke laatste zondag van de maand is er om 19.00 u een vredesgebed in één van de kerken van Maarssen, zie www.kerkpleinmaarssen.nl

Het is onvoorstelbaar wat we nu meemaken in Europa. Elke ochtend check ik de nieuwsberichten over de Oekraïne. ‘Zou Kiev al gevallen zijn?’, dacht ik de eerste dagen? Toen leek het nog een ‘nette’ oorlog te worden. Intussen zijn we vele vreselijke berichten en beelden verder. We zien mensen die dood op straat liggen, geraakt terwijl ze op weg waren naar een veilig onderkomen. Ik zie een filmpje met links de beelden van een rustige straat net buiten de stad met tuinen en huizen en daarnaast de beelden van de puinhoop die de straat nu is. Een kerncentrale die beschoten is. Een immense olievoorraad die in brand staat.

Ik ga lezen over de veelbewogen geschiedenis van de Oekraïne. Het westen hoorde lang bij het Habsburgse rijk, het oosten bij Rusland. Er zijn rijke graanvelden en handelsroutes over de Zwarte zee en in het oosten de rijke mijnstreek. Dit volk heeft veel lijden gekend; een hongercampagne van Stalin, de Nazi’s die erna kwamen en het roofkapitalisme vanaf de jaren ‘90. Elke nieuwe leider interpreteerde de geschiedenis anders. Ik lees over Kiev als centrum van het oude rijk Kiev-Rus, waar Poetin zich graag op beroept. Ik ga begrijpen waarom Rusland zich geprovoceerd voelt door de toenadering tussen het westen en de Oekraïne, wat je er verder ook van vindt.

Langzamerhand worden de beelden en berichten wanhopiger. Hele steden worden constant beschoten. Waar zal dit toe leiden? Velen van ons zijn aangeslagen en worden angstig van de oorlog. Ook in onze kerk werd de afgelopen zondagen gebeden en werd geld ingezameld voor giro 555. De kinderen en leiding van het weeshuis dat we al jaren ondersteunen konden gelukkig afgelopen week vluchten naar Polen. Degene die de collecte moest afkondigen kon bijna niet uit haar woorden komen.

Het helpt om in zo’n situatie vertrouwde verhalen te lezen uit de bijbel. We lazen over Jezus die op weg ging naar Jeruzalem terwijl er een prijs op zijn hoofd stond. Hij leefde in een land dat bezet was door de Romeinen. Toch leefde hij vanuit liefde, temidden van alles wat er in zijn tijd gebeurde. Hij liet zien dat de liefde uiteindelijk overwint. Ook de mensen in de Oekraïne geven daar blijk van. Afgelopen zondagen zaten de kerken er vol. In heel Europa gaan mensen de straat op. Vluchtelingen worden opgevangen, geld wordt ingezameld. Ook in Maarssen slaan we de handen ineen. De solidariteit is groot.

We ontdekken nu dat het leven in veiligheid en gezondheid dat we jarenlang gekend hebben, een enorm geschenk is. Elk jaar bij de 4 mei herdenking staan we daarbij stil. Na corona wordt er opnieuw veerkracht van ons gevraagd, nu op een andere manier. Dat is zwaar. Laten we elkaar opnieuw vasthouden. Laten we initiatieven van solidariteit ondersteunen, niet meegaan in vijandsdenken en wegen tot vrede blijven bevorderen. We mogen erop vertrouwen dat de liefde er ook nog is. Dat die sterker is dan alles wat ons overkomt.

Ds. Corinne Groenendijk