Het is winter. Hadden we vorig jaar nog de sensatie van sneeuw en ijs en hoe geweldig het was om al de schaatsers in de polder te zien, dit jaar zijn er veel grijze dagen. Velen vertellen me dat ze het een kale en wat sombere tijd vinden. Je mist de aanspraak in de tuin, een praatje op straat, of de kinderen die voor de deur spelen. In zekere zin is de coronatijd ook een wintertijd, waarin allerlei ontmoetingen en activiteiten zijn stil gevallen. 

In de natuur is de winter de tijd waarin het leven in de diepte zich herpakt. Als je op een zonnige middag buiten loopt zie je de knoppen aan de takken, die al gereed zijn om straks in de lente uit te buiten. Zo merken we nu hoe heerlijk het is dat er weer meer kan. Ik kan weer uit eten of naar mijn koor, er zijn weer meer kerkgangers welkom in ons gebouw. Ze zijn voorbode van alles wat er straks weer kan. Geweldig.

Veel mensen vertellen me dat ze de coronaperiode ook als plezierig hebben ervaren. Je hebt meer aandacht voor een paar mensen in je directe omgeving en je went aan minder uitjes. Vele mensen gingen aanvankelijk met frisse tegenzin en later met plezier hun huis opruimen. Wat fijn is het niet om mooie herinneringen nog eens langs te zien komen, of hoe goed is het om stil te staan bij wat er misging of wat en wie je verloor. Letterlijk en figuurlijk ruim je op, je huis past bij hoe je nu leeft en al doende realiseer je je hoe je leven nu is. Je kunt erop vertrouwen dat je innerlijke stem goed aangeeft hoe je leven nu kan zijn.

Toen onze kinderen bijna uit huis gingen om te studeren sprak ik eens mijn schoonzus. Het leek mij helemaal niets als de gezelligheid met de kinderen mijn huis uit zou gaan. Ze zei: ‘je groeit er naartoe’. En nu een paar jaar later kan ik dat beamen. Zo geniet ik ontzettend als ze er zijn met hun verhalen en levendigheid. En als ze weg zijn zeggen mijn man en ik tegen elkaar: ‘Heerlijk die rust die we samen hebben.’ Zo merken we nu we uit de coronacrisis komen, dat we aan de rust gewend zijn geraakt. We merken dat we anders zijn geworden dan we waren.

Ik kan me nog niet goed voorstellen hoe het leven verder zal gaan. Zal ik het ooit weer normaal vinden vijfentwintig mensen met kerst te eten te hebben? En wat zal er blijven van deze tijd? De uitzendingen van de kerkdiensten, online vergaderen met mensen van verder weg? Laten we vasthouden dat we in deze periode het plezier van rustig thuis-zijn weer gevonden hebben. Nog nooit merkten we de mooie vogels in de tuin zo vaak op. Wat fijn is het met je hobby bezig te zijn, of eens een boek te lezen. Wat heerlijk om rustig bij jezelf te zijn en met enkelen die je lief zijn. 

Bij Etty Hillesum, een joodse vrouw die indrukwekkende dagboeken schreef in de oorlog, las ik het volgende. ‘Als je maar beluistert wat er opklinkt in jezelf, hineinhorchen naar wat er opwelt. En daaruit leeft.’ Je kunt veel prikkels zoeken in de buitenwereld en dat maakt het leven boeiend. Tegelijk kun je vertrouwen op de verborgen beweging in je ziel, daar waar Gods geestkracht je roept om te gaan doen wat werkelijk van waarde is. Als je dat doet wordt het wel wat met de post-coronatijd. Denkt u niet?

Ds. Corinne Groenendijk

crgroenendijk@hetnet.nl

Vorige week werden we opgeschrikt door verhalen over seksueel geweld bij de talentenjacht ‘The Voice’. Vreselijk. Vreselijk voor de vrouwen die dit gebeurde. Ik denk daarbij ook aan vrouwen die met vergelijkbare situaties moeten dealen bij televisieprogramma’s en alle werksituaties waarin de grenzen tussen privé en werk niet duidelijk zijn. Eén van de vrouwen vertelt: ‘ik dacht een begripvolle mentor te treffen, met wie ik vriendschappelijk omging. Maar hij trok me stap voor stap de intimiteit in, met appjes en opmerkingen en onder- onsjes waardoor hij mij onder zijn invloed kreeg, ook seksueel.

Het deed me terugdenken aan de jaren waarin ik als predikant te maken kreeg met seksueel geweld in de kerk. Ik sprak met verschillende slachtoffers en de dader, wat ik in het begin erg verwarrend vond. In het kielzog daarvan vertelden veel mensen me over ervaringen met grensoverschrijdend gedrag in hun leven. ‘Het lastige is’, vertelden vrouwen me, ‘om te weten waar je goed aan doet’. Hoe moet je het zien, vooral als je ook geeft om de dader, of vertrouwen hebt in je baas of coach op het werk? Wat is gezellig of gewoon een flirt en wanneer merk je dat je systematisch een bepaalde kant wordt opgeduwd?

Het belangrijkste is om je eigen gevoel serieus nemen. Praat erover, neem iemand in vertrouwen. Eén van de ergste gevolgen van seksueel geweld is dat je in een isolement komt en denkt dat niemand dit begrijpt. Wat je er ook over denkt: seksueel geweld moet stoppen. Daarna kan er een oplossing gezocht worden. Ik leerde als gesprekspartner dat het het belangrijkste is om open te luisteren. Lach het niet weg en schiet ook niet in grootse verontwaardiging, maar zoek samen met het slachtoffer een weg om eruit te komen. 

Als mensen klaagden in de kerk wat ons nu allemaal overkomt zei ik: ‘wij hebben het seksueel geweld mede in stand gehouden’. ‘We keken te lang weg, dachten te lang dat er ‘gewoon gezellig een wijntje gedaan werd na afloop’. Het is belangrijk dat we zoals elke organisatie klachten serieus nemen en ze goed onderzoeken.’ Daarom heb ik me afgelopen week opgewonden over de kluwen bekende Nederlanders die vol verontwaardiging en meeleven reageert en bedrijven die hun sponsoring intrekken. Terwijl het maar de vraag is wie van hen niet zelf de fout is in gegaan. Slachtoffers en daders hebben meer aan rust en goede maatregelen dan publiekelijk lynchen.

Ik hoop dat de lawine aan berichten in elk geval bewustwording teweeg brengt. Leer jongeren hoe ze respectvol met elkaar omgaan. Neem maatregelen als organisatie, zoals het aanstellen van een vertrouwenspersoon en belangrijker nog creëer een open klimaat waarin zaken bespreekbaar worden. Ik wens alle mannen en vrouwen toe dat ze op een positieve manier liefde en aandacht kunnen vinden en geven.

Ds. Corinne Groenendijk

crgroenendijk@hetnet.nl

Voor ondersteuning en advies https://veiligthuis.nl

Opnieuw vierden we de overgang naar het nieuwe jaar in lockdown. Onze studerende dochter kwam afgelopen zaterdagavond naar huis omdat iedereen met wie ze wilde ‘chillen’ in lockdown zit. Ouderen zitten weer veel alleen en zieken zijn bezorgd of hun operatie door kan gaan. Was vorig jaar de creativiteit groot om er iets op te verzinnen, nu vragen we ons af hoe het verder gaat en stellen we zaken liever uit. De vermoeidheid slaat toe en de verdeeldheid onder mensen groeit.

In deze situatie las ik over het overlijden van aartsbisschop Desmond Tutu uit Zuid-Afrika, die als geen ander vocht tegen apartheid en werkte aan verzoening tussen wit en zwart. Met zijn vrolijke en extraverte aard legde hij met velen contact vanuit de Afrikaanse overtuiging (Ubuntu), dat je leven betekenis heeft in verbinding met anderen. Sterk was bovendien zijn geloof dat de vrede van Christus sterker is dan alles wat je overkomt. 

Met een aantal zieke mensen die ik van de week opzocht las ik enkele van zijn uitspraken, die verrassend goed passen in onze huidige situatie. 

1. Doe je kleine stukje goed, daar waar je bent. Die kleine stukjes zullen de wereld overrompelen.

Hoe kunnen we leven met een pandemie? Hoe kan de wereld een rechtvaardige en eerlijke wereld worden? Dat zijn grote vragen. Te groot om in je eentje te beantwoorden of op te lossen. Je kunt wel degelijk wat doen. Doe goed daar waar je bent, hoe klein het ook is. Als iedereen dat doet, zal die goedheid ‘de wereld overrompelen.’

2. Afrika heeft de wereld iets te geven, iets waar de hele wereld met smart op zit te wachten- We zijn geschapen om samen te zijn, om relaties te hebben.

Verschillen kunnen gebruikt worden om mensen tegen elkaar op te zetten. Ook tijdens de pandemie kunnen we de ander gaan zien als vreemd. De ander doet anders en is dus verkeerd. Dat is niet waarom er verschillen zijn tussen mensen in de wereld. Verschillen zijn er om wederzijdse interesse mogelijk te maken. Je hebt behoefte aan een ander. Oftewel: je hebt behoefte aan iemand die anders is dan jij.

3. Goedheid is sterker dan slechtheid. Liefde is sterker dan haat. Licht is sterker dan duister.

Je vertrouwt erop dat het licht sterker is dan het duister. Desmond Tutu heeft het ook zo ervaren. Als ik aan hem denk denk ik aan het wonder dat zijn levenslust niet uitdoofde zelfs niet door alle gruwelijkheden die hij als voorzitter van de waarheids- en verzoeningscommissie in Zuid-Afrika hoorde vertellen. Ik denk aan zijn lach en zijn niet aflatende beIangstelling voor mensen. Licht is sterker dan duister. Ik vind het een mooi uitgangspunt. Dan heeft je leven zin en kun je blijven lachen. Ook tijdens de zoveelste lockdown.

Ds. Corinne Groenendijk

crgroenendijk@hetnet.nl