Afgelopen week plakte een milieuactivist zich met tweecomponentenlijm vast aan de tafel van een talkshow-host. Hij vroeg daarmee aandacht voor het klimaat. Zijn actie riep veel reactie op. ‘Is het wel geoorloofd om zo’n talkshow te verstoren? Het is buitenproportioneel!’ vond de één. Terwijl een ander grappenderwijs opmerkte: ‘Ik moet er niet aan denken om 10 uur vastgeplakt te zitten aan zo’n talkshow-host’. Ik vraag me af: ‘Waarom zou je zo moeilijk doen?’.

Jelle de Graaf van Extinction Rebellion geeft aan: ‘Ik doe dat omdat het leven op aarde op het spel staat’. Als er zoveel alarmerende rapporten zijn verschenen en zoveel beleidsvoornemens gemaakt en de verstoring van de aarde nog steeds doorgaat kan het niet anders dan dat hij met zijn organisatie met scherpe publieksacties de aandacht voor het milieuprobleem vragen. Ze proberen het wel zo te doen dat mensen geen schade oplopen.

Moet je inderdaad zo moeilijk doen? Bij sommige mensen die ik de afgelopen weken ontmoette, merkte ik eenzelfde stemming op van ‘Waarom gebeurt er niets?’ Zij vonden het een verademing dat in mijn cursusboek verduurSamen met Franciscus het gaat over een vrolijke en duurzame leefstijl, die je ook levensgeluk kan brengen.

Ik moet denken aan het oude bijbelverhaal van Naäman dat ik afgelopen week las. Een legeroverste leidt aan stress en huidproblemen en gaat bij een profeet van het vijandig buurland te rade hoe hij kan genezen. De profeet, die hem niet eens te woord staat maar een bediende stuurt, geeft hem opdracht om zeven keer kopje onder te gaan in de rivier de Jordaan. Het is alsof een beroemde dokter je vraagt zeven keer kopje onder te gaan in de Vecht. Zouden wij dat doen? De generaal is aanvankelijk ontzettend kwaad. Zijn bedienden geven aan: ‘Waarom niet, als hij iets heel moeilijks had gevraagd dan had je toch ook gedaan? Waarom moeilijk doen?’

Dat is ook hoe ik sta in het klimaatprobleem. De oplossing is om niet zo moeilijk te doen. Waarom zou je kiezen voor bijvoorbeeld een verre vliegreis of ingewikkeld vermaak in een pretpark als je ook kunt varen op de Vecht, of lekker met je voeten door de herfstbladeren kunt banjeren?

Dat neemt niet weg dat het milieuprobleem urgent is, dat voelen wij allen in deze uitzonderlijke warme herfstweek. Als we allemaal wat eenvoudiger leven dan is er minder fossiele energie nodig. 

En wat ik dan van de lijmactie vind? Door alles wat ik de laatste tijd lees over de grote gevolgen van bijvoorbeeld de opwarming van de aarde, kan ik het me goed voorstellen dat de Graaf hiertoe kwam. Of het effectief is? De tijd zal het leren. Wat wel effectief is om duurzaam en met plezier te gaan leven. Doet u mee?

Ds. Corinne Groenendijk

Gisteren keek ik tijdens mijn lunchpauze naar de afscheidsdienst van The Queen, zoals velen van jullie ongetwijfeld ook deden. Het was leuk om alle mooie kostuums, de vele buitenlandse vorsten en staatshoofden en de bekende koninklijke familie te zien. Als een lang nieuwsitem om de dagelijkse sleur te doorbreken.

Tijdens het kijken raakte ik toch onder de indruk. Als je bedenkt dat ze 70 jaar op de troon zat, zoals vele mensen voor de microfoon zeiden, dwingt dat respect af. Ze heeft generaties zien komen en gaan. Wat is er in je eigen leven en dat van je ouders en grootouders niet gebeurd in die jaren? Het is een afsluiting van een tijdperk, zeker voor de Britten.

Bijzonder is de band met de commonwealth die Elisabeth op een goede manier gestalte gaf, aldus de commentaren. Hoewel, excuses voor alle gruweldaden en uitbuiting ontbraken pijnlijk.

In de kerkdienst vond ik de tegenstelling tussen de pracht en praal in de grote kerk en de eenvoud waarmee de koningin werd beschreven bijzonder. Ze wijdde haar leven aan het dienen van anderen vanuit de liefde van God. De koningin, die deze dienst zelf voorbereidde, gaf door de dienst aan dat ze op de grens van het leven is als elk mens. Ze is een sterveling die hoopt op te varen naar hemelse sferen. En dat trof me. De oprechtheid ervan, imponerend en tegelijk bescheiden.

Ik werd daarom geraakt door het laatste gebed. Het schetst een duidelijk beeld van de hemelse sferen waar de koningin nu mag gaan verkeren. Wat bijzonder dat de Britten met al hun decorum en in deze tijd van secularisatie dat zo direct uittekenen. Het zijn oude woorden, die ook nu aanspreken. Ik herken er de wijsheid van christelijke gelovigen in. Dat je om geluk te vinden vaak balans moet zoeken. Niet te veel stilte en niet te veel drukte. En je moet bijvoorbeeld ook niet te veel eten en ook niet sterven van de honger. En ga zo maar door. Zouden er in de hemel geen zorgen en hoop meer zijn? Daar moet ik nog eens over denken. Het meest trof me de zin ‘er zal geen donkerte zijn en ook geen schittering, maar één gelijk schijnend licht’.  Een soort eeuwig schijnend licht. Mensen met bijna-doodervaringen berichten daar ook over. En zo stel ik het me eerlijk gezegd ook voor.

En zo zie ik die gereserveerde vorstin ineens voor me als een vrouw die wandelt richting het eeuwige gelijkmatige licht. Wat wonderlijk! Moge ze rusten in vrede.

Ds. Corinne Groenendijk

THE MOTET

Bring us, O Lord God, at our last awakening

into the house and gate of heaven,

to enter into that gate and dwell in that house,

where there shall be no darkness nor dazzling,

but one equal light;

no noise nor silence, but one equal music;

no fears nor hopes, but one equal possession;

no ends nor beginnings, but one equal eternity;

in the habitation of thy glory and dominion,

In de krant lees ik over het overlijden van Mient Jan Faber, de grote leider van de vredesbeweging onder andere bij de anti-kernwapendemonstraties uit de jaren ‘80. Je herinnert je het misschien nog. Wat mij van hem bijgebleven is, is dat je als burger niet alles over je heen hoeft te laten gaan, zeker niet als het gaat om zoiets ingrijpends als oorlog. Zo konden vredesbewegingen in de tijd van de Koude oorlog de krachten bundelen en bijdragen tot de val van de muur.

Intussen is Europa opnieuw in de greep van oorlog. De ene na de andere wapenleverantie gaat richting Oekraïne. Een nieuwe wapenwedloop; vreselijk. ‘Waarom doen we dit?’ vraag ik me af. ‘Wat kan er voor dat geld niet allemaal voor goeds gedaan worden? Om nog maar te zwijgen over de verwoesting van de levens van de Oekraïners, die lang de gevolgen zullen moeten dragen’.

Ik kijk op de website van Vredesorganisatie Pax (de organisatie van Mient Jan Faber). ‘Het is onverantwoordelijk als staten massavernietigingswapens bezitten’, lees ik. Ze kunnen er op een dag verkeerde dingen mee doen, zoals Rusland nu dreigt te doen. Daarom is ontwapening belangrijk. ‘Het lijkt of de waarheid in het midden ligt’ schrijven ze verder, maar Rusland is de agressor die een soeverein land binnenvalt’. Wel heeft het westen hieraan bijgedragen door voor miljoenen aan olie en gas te kopen, terwijl Rusland sinds 2014 in oorlog is met Oekraïne. Er wordt opgeroepen de economische boycot nu door te zetten en vooral het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen.

Ja, ze zetten goed op een rijtje hoe wij het in Nederland zien, hoe opvallend dat ook is voor een vredesbeweging. Maar ook Mient Jan Faber was nooit geheel tegen het gebruik van wapens. Toch blijf ik mijn vragen houden over de miljoenen die nu in wapens geïnvesteerd worden. Ze zullen in elk geval een kapotgeschoten Oekraïne opleveren.

Daarom ga ik te rade bij Titus Brandsma, geestelijke, journalist en wetenschapper die zich inzette voor de vakbond, natuurbescherming en de Friese taal en zich verzette tegen de Nazi’s. Hij werd deze week heilig verklaard als één van de weinige Nederlanders. Hij benadrukte telkens dat de verbinding tussen God en mens geen ver ideaal is voor aan het einde van je leven, maar dat het met Gods geestkracht begint. Gods is aanwezig in de mens en in alles. Hoe lastig ook, ik denk dat God nu wel in Europa aanwezig is. Wellicht anders dan wij denken. Maar waar mensen samenwerken om leven mogelijk te maken daar is God.

Ik las vandaag dat Jezus bij zijn afscheid tegen zijn leerlingen zegt: ‘mijn vrede geef ik jullie’. Die vrede zie ik in onze werkelijkheid terug. In talloze mensen die werken aan vrede. In alle mensen ook in ons dorp die zich inzetten zodat oorlogsvluchtelingen een veilig thuis krijgen. In de Oekraïense vrouwen die afgelopen zondag samen met ons gebeden hebben voor vrede in Oekraïne en vrede voor Rusland. Hun woorden kwamen recht mijn hart binnen. Laten we niet wegkijken, verkeerde investeringen terugdraaien ook door minder gas te verbruiken en de kachel lager te zetten en blijven leven vanuit de vrede die in onze harten woont.

Ds. Corinne Groenendijk

Wil je meehelpen bij de ontvangst van Oekraïense vluchtelingen, zie https://www.vrijwilligersstichtsevecht.nl/initiatieven. Er is elke woensdagochtend een inloop in de Dorpskerk. Elke laatste zondag van de maand is er om 19.00 u een vredesgebed in één van de kerken van Maarssen, zie www.kerkpleinmaarssen.nl

Vorige week sprak ik iemand bij de oudereninloop die zei: ‘Nou ik vind er niets meer aan. Eerst die corona en nog altijd ligt er van alles stil. En dan nu de berichten en beelden van oorlog. Ik lig er soms wakker van.’  Ik weet niet hoe het voor u is. Zegt u: ‘Tja zo gaat het nu eenmaal. En paasfeest vieren en blij zijn met de lente wat heeft dat voor nut?’

In het Westen is eeuwenlang gedacht dat onze beschaving een klein laagje vernis is en dat bijvoorbeeld in oorlogstijd het slechte in de mens bovenkomt. Recent wetenschappelijk onderzoek toont aan dat dit niet klopt. Rutger Bregman schrijft in zijn boek ‘de meeste mensen deugen’ dat een groep kostschooljongens die ooit op een onbewoond eiland landde en pas na 15 maanden gevonden werd, juist was gaan samenwerken. Ze hadden een hut gebouwd en waren gezond. Wel hadden ze veel meegemaakt, zo werden ze vrienden voor het leven. Onderzoekers in Engeland merkten dat de Britse bevolking de bombardementen in de Tweede Wereldoorlog goed doorstond, maar dachten dat ze de Duitse moraal konden breken door bombardementen. Dat was ten onrechte bleek later, want ook de Duitsers waren saamhorig.

Is de mens van nature goed of slecht?

U zegt misschien ‘dat vind ik wel al te positief zeker nu met alle oorlogsberichten’. Dan kan ik u geruststellen; ook Bregman zegt: ‘we hebben een negatief been en een positief been. Het is de kunst om onszelf meer positief te voeden. Als je iedereen met vertrouwen behandelt dan krijg je vertrouwen terug.’ 

Hoe komt het dan dat we zo negatief over mensen denken, zeker nu met alle oorlogsberichten? ‘Dat komt door het nieuws’, zegt Bregman. Positief nieuws over dat we bijvoorbeeld lekker hebben gegeten met pasen, vinden we saai. We klikken liever op sensatieberichten, lezen roddelblaadjes of volgen influencers dan dat we achtergrondartikelen lezen. Bregman meldt dat veel zaken in de wereld beter gaan, er is bijvoorbeeld minder honger en er gaan minder mensen dood aan oorlog dan pakweg 50 jaar geleden. Maar omdat het nieuws als een constante stroom bij ons binnenkomt lijkt het geweld alom aanwezig. Een oudere vertelde me: ‘ik luister minder naar de nieuwsberichten over Oekraïne, want ik word niet vrolijk van al die berichten’. 

En wat zegt de bijbel? 

Sommige christenen hebben een uitgesproken negatieve kijk en vinden dat de mens tot weinig goeds in staat is. Maar op de eerste pagina van de bijbel wordt verteld dat de mens geschapen is naar Gods beeld en dat de mens goed is. Mensen gaan weleens de fout in, zo realistisch is het christendom ook. De komst van Jezus is door velen ervaren als een versterking van de positieve kijk op het leven. ‘Doe als ik’, zegt hij ‘en leef uit vertrouwen’.

Maar dat liep toch juist faliekant mis met het kruis?

De afgelopen week volgden we in de kerk het verhaal van de lijdensweg én de opstanding van Jezus. Alle pijn en verdriet werd aangeraakt, ook van ons zoals we bijeenwaren.  Wonderlijk is het om te merken dat jezus altijd weer vasthoudt aan liefde, bij het verraad voor de moeders van Jeruzalem, voor de moordenaars die naast hem gekruisigd worden en voor zien vriend Johannes en zijn moeder. 

 Toen we die gang deden groeide bij mij de hoop. Dat het toch kan om vast te houden aan de weg van Jezus en met vertrouwen te leven. De andere wang toekeren. Dat na de coronatijd die gaten achtergelaten heeft en de schok van oorlog er nu toch een nieuw begin kan komen. In mijn en in uw leven. Dat we kunnen leven met vertrouwen. Gewoon genieten van de tuin in het voorjaar. Waarom eigenlijk niet?

Ds. Corinne Groenendijk

Gelezen: Rutger Bregman: de meeste mensen deugen

Als kind van de tweede generatie heb ik de overtuiging dat we ons nooit meer in de waanzin van een oorlog moeten begeven. Ik weet nog hoe geschokt ik was toen de Golfoorlog uitbrak en we als Nederland betrokken raakten in een oorlog. Ook de vele berichten uit de Oekraïne van nu schokken mij en ons. Allereerst vanwege de vele slachtoffers. Waarom kan het geweld niet gestopt worden? Het laat mij en velen van ons met een schok nadenken over wie we zijn als Europeanen. Waar komt deze oorlog ineens vandaan? Hoe moeten we naar ons verleden als Europa kijken en waar voert deze oorlog ons naartoe? 

In de krant las ik een opiniestuk van Jonathan Holslag die stelt dat het tijd wordt dat we als Europa uit onze zelfgenoegzaamheid wakker worden. We denken dat we na de val van De Sovjet Unie het einde van de geschiedenis meegemaakt hebben. Als nu iedereen vrij en democratisch als wij in Europa zou gaan leven, komt het wel goed met de wereld. Holslag stelt dat dat een mooie illusie is. We zijn voor onze defensie afhankelijk van De Verenigde Staten en voor energie van het Russisch gas. We leunen op lagelonenlanden die onze mooie producten verzorgen. En we verwachten dat dictators in Noord-Afrika voor ons de vluchtelingenstromen zullen indammen. We dachten dat we vreedzaam zijn, maar is dat eigenlijk wel zo?

Ik weet niet hoe het u vergaat, maar mij zette dit artikel aan het denken. Als ik eerlijk ben zijn wij en ben ook ik tot veel grootse daden in staat en hebben we mooie idealen. Tegelijk hebben we ook een duistere kant, bijvoorbeeld de angst om tekort te komen. Ook ik profiteer bijvoorbeeld van de lage lonen elders als ik mijn betaalbare mobiele telefoon gebruik. Moeten we dan maar somber worden? Dat ook niet.

In de kerk bereiden we ons in deze tijd voor op pasen, het feest van het nieuwe begin. Het is een tijd van inkeer, van zien waar je de mist ingaat. We staan stil bij het lijden in de wereld en van onszelf. Er wordt in de kerk sinds jaar en dag erkend dat lijden bestaat. En dat leven ook betekent zaken doorstaan, zoals nu bijvoorbeeld de angst die alle nieuwsberichten oproept. Dat is heftig ja. Zeker ook na de twee jaren dat we met de angst voor corona moesten dealen. Maar het kan wel. De bijbel vertelt daarvan. Dat Jezus een weg van liefde ging, die lijden inhoudt. Dat is zwaar ja. Maar in de grond is het liefdevol en goed. Jezus kwam om mensen erop te wijzen dat hoe angstig en verwoest je leven kan zijn, er altijd licht kan binnenkomen. Vandaar dat we in de kerken nu kaarsen aansteken, hier in Maarssen, maar ook wereldwijd en in de Oekraïne. Ik las een bericht van een paar Maarssenaren die afreisden naar de gevluchte kinderen van het kinderhuis dat ze al jaren steunen. Ze schrijven: ‘Dat we er voor hen waren en hun een knuffel konden geven, dat betekende oneindig veel.’

Het is lastig. Misschien moeten we onszelf als Europa anders gaan zien. Oorlog en verwoesting blijven vreselijk en moeten stoppen. Tegelijk is het onderdeel van onze werkelijkheid. En kunnen we onszelf bewaren voor vijanddenken als we vasthouden aan liefde. Voor elk mens. In Rusland Oekraïne, in Nederland, hier in ons dorp. Hoe verschillend we ook denken. We kunnen ons verenigen in daden van solidariteit. Doet u mee?

Ds. Corinne Groenendijk

crgroenendijk@hetnet.nl

Het is onvoorstelbaar wat we nu meemaken in Europa. Elke ochtend check ik de nieuwsberichten over de Oekraïne. ‘Zou Kiev al gevallen zijn?’, dacht ik de eerste dagen? Toen leek het nog een ‘nette’ oorlog te worden. Intussen zijn we vele vreselijke berichten en beelden verder. We zien mensen die dood op straat liggen, geraakt terwijl ze op weg waren naar een veilig onderkomen. Ik zie een filmpje met links de beelden van een rustige straat net buiten de stad met tuinen en huizen en daarnaast de beelden van de puinhoop die de straat nu is. Een kerncentrale die beschoten is. Een immense olievoorraad die in brand staat.

Ik ga lezen over de veelbewogen geschiedenis van de Oekraïne. Het westen hoorde lang bij het Habsburgse rijk, het oosten bij Rusland. Er zijn rijke graanvelden en handelsroutes over de Zwarte zee en in het oosten de rijke mijnstreek. Dit volk heeft veel lijden gekend; een hongercampagne van Stalin, de Nazi’s die erna kwamen en het roofkapitalisme vanaf de jaren ‘90. Elke nieuwe leider interpreteerde de geschiedenis anders. Ik lees over Kiev als centrum van het oude rijk Kiev-Rus, waar Poetin zich graag op beroept. Ik ga begrijpen waarom Rusland zich geprovoceerd voelt door de toenadering tussen het westen en de Oekraïne, wat je er verder ook van vindt.

Langzamerhand worden de beelden en berichten wanhopiger. Hele steden worden constant beschoten. Waar zal dit toe leiden? Velen van ons zijn aangeslagen en worden angstig van de oorlog. Ook in onze kerk werd de afgelopen zondagen gebeden en werd geld ingezameld voor giro 555. De kinderen en leiding van het weeshuis dat we al jaren ondersteunen konden gelukkig afgelopen week vluchten naar Polen. Degene die de collecte moest afkondigen kon bijna niet uit haar woorden komen.

Het helpt om in zo’n situatie vertrouwde verhalen te lezen uit de bijbel. We lazen over Jezus die op weg ging naar Jeruzalem terwijl er een prijs op zijn hoofd stond. Hij leefde in een land dat bezet was door de Romeinen. Toch leefde hij vanuit liefde, temidden van alles wat er in zijn tijd gebeurde. Hij liet zien dat de liefde uiteindelijk overwint. Ook de mensen in de Oekraïne geven daar blijk van. Afgelopen zondagen zaten de kerken er vol. In heel Europa gaan mensen de straat op. Vluchtelingen worden opgevangen, geld wordt ingezameld. Ook in Maarssen slaan we de handen ineen. De solidariteit is groot.

We ontdekken nu dat het leven in veiligheid en gezondheid dat we jarenlang gekend hebben, een enorm geschenk is. Elk jaar bij de 4 mei herdenking staan we daarbij stil. Na corona wordt er opnieuw veerkracht van ons gevraagd, nu op een andere manier. Dat is zwaar. Laten we elkaar opnieuw vasthouden. Laten we initiatieven van solidariteit ondersteunen, niet meegaan in vijandsdenken en wegen tot vrede blijven bevorderen. We mogen erop vertrouwen dat de liefde er ook nog is. Dat die sterker is dan alles wat ons overkomt.

Ds. Corinne Groenendijk

Het is winter. Hadden we vorig jaar nog de sensatie van sneeuw en ijs en hoe geweldig het was om al de schaatsers in de polder te zien, dit jaar zijn er veel grijze dagen. Velen vertellen me dat ze het een kale en wat sombere tijd vinden. Je mist de aanspraak in de tuin, een praatje op straat, of de kinderen die voor de deur spelen. In zekere zin is de coronatijd ook een wintertijd, waarin allerlei ontmoetingen en activiteiten zijn stil gevallen. 

In de natuur is de winter de tijd waarin het leven in de diepte zich herpakt. Als je op een zonnige middag buiten loopt zie je de knoppen aan de takken, die al gereed zijn om straks in de lente uit te buiten. Zo merken we nu hoe heerlijk het is dat er weer meer kan. Ik kan weer uit eten of naar mijn koor, er zijn weer meer kerkgangers welkom in ons gebouw. Ze zijn voorbode van alles wat er straks weer kan. Geweldig.

Veel mensen vertellen me dat ze de coronaperiode ook als plezierig hebben ervaren. Je hebt meer aandacht voor een paar mensen in je directe omgeving en je went aan minder uitjes. Vele mensen gingen aanvankelijk met frisse tegenzin en later met plezier hun huis opruimen. Wat fijn is het niet om mooie herinneringen nog eens langs te zien komen, of hoe goed is het om stil te staan bij wat er misging of wat en wie je verloor. Letterlijk en figuurlijk ruim je op, je huis past bij hoe je nu leeft en al doende realiseer je je hoe je leven nu is. Je kunt erop vertrouwen dat je innerlijke stem goed aangeeft hoe je leven nu kan zijn.

Toen onze kinderen bijna uit huis gingen om te studeren sprak ik eens mijn schoonzus. Het leek mij helemaal niets als de gezelligheid met de kinderen mijn huis uit zou gaan. Ze zei: ‘je groeit er naartoe’. En nu een paar jaar later kan ik dat beamen. Zo geniet ik ontzettend als ze er zijn met hun verhalen en levendigheid. En als ze weg zijn zeggen mijn man en ik tegen elkaar: ‘Heerlijk die rust die we samen hebben.’ Zo merken we nu we uit de coronacrisis komen, dat we aan de rust gewend zijn geraakt. We merken dat we anders zijn geworden dan we waren.

Ik kan me nog niet goed voorstellen hoe het leven verder zal gaan. Zal ik het ooit weer normaal vinden vijfentwintig mensen met kerst te eten te hebben? En wat zal er blijven van deze tijd? De uitzendingen van de kerkdiensten, online vergaderen met mensen van verder weg? Laten we vasthouden dat we in deze periode het plezier van rustig thuis-zijn weer gevonden hebben. Nog nooit merkten we de mooie vogels in de tuin zo vaak op. Wat fijn is het met je hobby bezig te zijn, of eens een boek te lezen. Wat heerlijk om rustig bij jezelf te zijn en met enkelen die je lief zijn. 

Bij Etty Hillesum, een joodse vrouw die indrukwekkende dagboeken schreef in de oorlog, las ik het volgende. ‘Als je maar beluistert wat er opklinkt in jezelf, hineinhorchen naar wat er opwelt. En daaruit leeft.’ Je kunt veel prikkels zoeken in de buitenwereld en dat maakt het leven boeiend. Tegelijk kun je vertrouwen op de verborgen beweging in je ziel, daar waar Gods geestkracht je roept om te gaan doen wat werkelijk van waarde is. Als je dat doet wordt het wel wat met de post-coronatijd. Denkt u niet?

Ds. Corinne Groenendijk

crgroenendijk@hetnet.nl

Vorige week werden we opgeschrikt door verhalen over seksueel geweld bij de talentenjacht ‘The Voice’. Vreselijk. Vreselijk voor de vrouwen die dit gebeurde. Ik denk daarbij ook aan vrouwen die met vergelijkbare situaties moeten dealen bij televisieprogramma’s en alle werksituaties waarin de grenzen tussen privé en werk niet duidelijk zijn. Eén van de vrouwen vertelt: ‘ik dacht een begripvolle mentor te treffen, met wie ik vriendschappelijk omging. Maar hij trok me stap voor stap de intimiteit in, met appjes en opmerkingen en onder- onsjes waardoor hij mij onder zijn invloed kreeg, ook seksueel.

Het deed me terugdenken aan de jaren waarin ik als predikant te maken kreeg met seksueel geweld in de kerk. Ik sprak met verschillende slachtoffers en de dader, wat ik in het begin erg verwarrend vond. In het kielzog daarvan vertelden veel mensen me over ervaringen met grensoverschrijdend gedrag in hun leven. ‘Het lastige is’, vertelden vrouwen me, ‘om te weten waar je goed aan doet’. Hoe moet je het zien, vooral als je ook geeft om de dader, of vertrouwen hebt in je baas of coach op het werk? Wat is gezellig of gewoon een flirt en wanneer merk je dat je systematisch een bepaalde kant wordt opgeduwd?

Het belangrijkste is om je eigen gevoel serieus nemen. Praat erover, neem iemand in vertrouwen. Eén van de ergste gevolgen van seksueel geweld is dat je in een isolement komt en denkt dat niemand dit begrijpt. Wat je er ook over denkt: seksueel geweld moet stoppen. Daarna kan er een oplossing gezocht worden. Ik leerde als gesprekspartner dat het het belangrijkste is om open te luisteren. Lach het niet weg en schiet ook niet in grootse verontwaardiging, maar zoek samen met het slachtoffer een weg om eruit te komen. 

Als mensen klaagden in de kerk wat ons nu allemaal overkomt zei ik: ‘wij hebben het seksueel geweld mede in stand gehouden’. ‘We keken te lang weg, dachten te lang dat er ‘gewoon gezellig een wijntje gedaan werd na afloop’. Het is belangrijk dat we zoals elke organisatie klachten serieus nemen en ze goed onderzoeken.’ Daarom heb ik me afgelopen week opgewonden over de kluwen bekende Nederlanders die vol verontwaardiging en meeleven reageert en bedrijven die hun sponsoring intrekken. Terwijl het maar de vraag is wie van hen niet zelf de fout is in gegaan. Slachtoffers en daders hebben meer aan rust en goede maatregelen dan publiekelijk lynchen.

Ik hoop dat de lawine aan berichten in elk geval bewustwording teweeg brengt. Leer jongeren hoe ze respectvol met elkaar omgaan. Neem maatregelen als organisatie, zoals het aanstellen van een vertrouwenspersoon en belangrijker nog creëer een open klimaat waarin zaken bespreekbaar worden. Ik wens alle mannen en vrouwen toe dat ze op een positieve manier liefde en aandacht kunnen vinden en geven.

Ds. Corinne Groenendijk

crgroenendijk@hetnet.nl

Voor ondersteuning en advies https://veiligthuis.nl

Opnieuw vierden we de overgang naar het nieuwe jaar in lockdown. Onze studerende dochter kwam afgelopen zaterdagavond naar huis omdat iedereen met wie ze wilde ‘chillen’ in lockdown zit. Ouderen zitten weer veel alleen en zieken zijn bezorgd of hun operatie door kan gaan. Was vorig jaar de creativiteit groot om er iets op te verzinnen, nu vragen we ons af hoe het verder gaat en stellen we zaken liever uit. De vermoeidheid slaat toe en de verdeeldheid onder mensen groeit.

In deze situatie las ik over het overlijden van aartsbisschop Desmond Tutu uit Zuid-Afrika, die als geen ander vocht tegen apartheid en werkte aan verzoening tussen wit en zwart. Met zijn vrolijke en extraverte aard legde hij met velen contact vanuit de Afrikaanse overtuiging (Ubuntu), dat je leven betekenis heeft in verbinding met anderen. Sterk was bovendien zijn geloof dat de vrede van Christus sterker is dan alles wat je overkomt. 

Met een aantal zieke mensen die ik van de week opzocht las ik enkele van zijn uitspraken, die verrassend goed passen in onze huidige situatie. 

1. Doe je kleine stukje goed, daar waar je bent. Die kleine stukjes zullen de wereld overrompelen.

Hoe kunnen we leven met een pandemie? Hoe kan de wereld een rechtvaardige en eerlijke wereld worden? Dat zijn grote vragen. Te groot om in je eentje te beantwoorden of op te lossen. Je kunt wel degelijk wat doen. Doe goed daar waar je bent, hoe klein het ook is. Als iedereen dat doet, zal die goedheid ‘de wereld overrompelen.’

2. Afrika heeft de wereld iets te geven, iets waar de hele wereld met smart op zit te wachten- We zijn geschapen om samen te zijn, om relaties te hebben.

Verschillen kunnen gebruikt worden om mensen tegen elkaar op te zetten. Ook tijdens de pandemie kunnen we de ander gaan zien als vreemd. De ander doet anders en is dus verkeerd. Dat is niet waarom er verschillen zijn tussen mensen in de wereld. Verschillen zijn er om wederzijdse interesse mogelijk te maken. Je hebt behoefte aan een ander. Oftewel: je hebt behoefte aan iemand die anders is dan jij.

3. Goedheid is sterker dan slechtheid. Liefde is sterker dan haat. Licht is sterker dan duister.

Je vertrouwt erop dat het licht sterker is dan het duister. Desmond Tutu heeft het ook zo ervaren. Als ik aan hem denk denk ik aan het wonder dat zijn levenslust niet uitdoofde zelfs niet door alle gruwelijkheden die hij als voorzitter van de waarheids- en verzoeningscommissie in Zuid-Afrika hoorde vertellen. Ik denk aan zijn lach en zijn niet aflatende beIangstelling voor mensen. Licht is sterker dan duister. Ik vind het een mooi uitgangspunt. Dan heeft je leven zin en kun je blijven lachen. Ook tijdens de zoveelste lockdown.

Ds. Corinne Groenendijk

crgroenendijk@hetnet.nl