In de kerstvakantie heb de film ‘de Da Vinci-code’ nog eens gezien. In 2005 las ik het boek en vond ik het schokkend. Volgens Dan Brown zou Maria Magdalena getrouwd zijn met Jezus en zouden er nakomelingen van Jezus in Frankrijk rondlopen onder wie de vrouwelijke hoofdpersoon van het boek. In zijn boek weet hij je zo mee te voeren in een mysterieuze wereld met de orde van Sion, de vrijmetselarij en de Katholieke Opus Dei en talloze kerken en kunstwerken, dat ik zelfs begon te twijfelen wat waar is en wat niet. Niet voor niets kwamen de Amerikaanse bisschoppen in het geweer en zonden een documentaire uit waarin de complottheorie van de Da Vincicode weerlegd werd.
Het vreemde is dat ik nu, zoveel jaar later, de film rustig bekijk. Misschien omdat ik door social media gewend ben geraakt aan beeldvorming, met de serie the Crown waarin fictie gemaakt wordt over levende personen als hoogtepunt. Kijkers van nu, ikzelf incluis, begrijpen direct dat er sprake kan zijn van fictie als we een film of serie bekijken. Hoewel we tegelijk dat spel op de grens van fictie en feit ontzettend interessant blijven vinden.
Een opmerking aan het einde van de film viel me op: ‘Of Jezus nu getrouwd was of niet, hij blijft een uitzonderlijk mens die mensen enorm inspireerde en de wereld veranderd heeft.’ Daarmee werd door de makers tegemoetgekomen aan de katholieke kritiek. Intussen denk ik er zelf achteraan; dachten we in 2005 echt dat er nakomelingen van Jezus op aarde rondlopen? Wat vreemd.
In deze tijd waarin politiek meer en meer wordt opgehangen aan de hoofdrolspelers, is beeldvorming enorm belangrijk. Het is naar verluid de voornaamste reden dat de formatie een jaar moest duren, omdat politici en partijen bang zijn afgebrand te worden.
Toch is het van alle tijden. Ik bezocht de tentoonstelling over Maria Magdalena in Utrecht. De kerk pleegde karaktermoord door haar af te schilderen als prostituee. Van leider van de leerlingen van Jezus en geloofsgetuige in het paasverhaal die de betekenis van Jezus voor de mensheid verwoordde, werd ze tot een gevallen vrouw in wie kunstenaars een fijn model hadden om los te gaan in erotische schilderingen. In 1969 werd ze gerehabiliteerd. Opmerkelijk! De paus verklaarde in 2018 dat ze als apostel van de apostelen herdacht moet worden. De kijk op vrouwen veranderde in die jaren. Bovendien kwamen oude evangeliën boven water, waaronder het evangelie van Maria waarin Maria getekend wordt als leidster van de apostelen, die door Petrus die zelf leider wil worden onder vuur wordt genomen.
De tentoonstelling toont interpretaties uit alle tijden. Het meest opmerkelijk vond ik het nieuwe schilderij waarop Maria Magdalena wordt afgebeeld als een mooie vrouw met natuurlijk gezag. Het kan verkeren. Fantastisch! Waarom vrouwelijk leiderschap zelfs in de kerk van Jezus, die respect had voor elk mens, zo onderuit geschoffeld moest worden? Ik zou het niet weten. Ik blijf gewoon dromen van een wereld waarin mannen en vrouwen elk hun plek hebben. Droomt u met me mee?
Ds. Corinne Groenendijk