In de nieuwsberichten horen we over de toeslagenaffaire waardoor bewindslieden aftreden en het kabinet valt. Vervolgens krijgen we de boodschap dat de coronacrisis door de nieuwe varianten ernstiger wordt dan voorzien en worden we voorbereid op een lockdown die tijden zal aanhouden. Als er distopische beelden volgen over de grimmige komende machtsoverdracht in de Verenigde Staten krijg ik voor het eerst van mijn leven het gevoel geen nieuws meer te willen zien. Dat is vreemd, realiseer ik me, want is het nieuws niet altijd vol met crises en rampen? Waarom raakt het me nu? Wellicht omdat ik niet langer vanuit mijn comfortabele positie in het rijke en democratische Nederland kan toekijken?
Er is structureel onrecht gepleegd door de overheid op vele niveaus is de conclusie van het rapport van de Onderzoekscommissie. Het schokt me. Mijn vader werkte bij de Belastingdienst en zag het als zijn plicht om ook grote bedrijven niet weg te laten komen met belastingvoordelen. Het is goed dat we met elkaar de verzorgingsstaat hebben opgebouwd, leerde hij me, daar hebben we lang voor gevochten. Ouderen en kinderen hoeven niet meer te werken, er is gezondheidszorg, onderwijs voor ieder en ga zo maar door. Mijn opa verzette zich nog tegen het uitbetalen van lonen aan arbeiders in de cafés, wat diepe armoede voor hun gezinnen veroorzaakte.
Kennelijk is het ondanks onze gegroeide welvaart nog altijd lastig om voor onze burgers te zorgen. Of om mensen in staat te stellen voor zichzelf te zorgen, zoals we het in onze participatiesamenleving formuleren. In mijn contacten met uitkeringsgerechtigden merkte ik hoe lastig het is je weg te vinden in de wirwar van alle formulieren en instanties. Ik vergezelde eens een gemeentelid die vanwege ziekte een uitkering ging aanvragen naar het UWV die daar onnoemlijk veel spanning van had en dat terwijl ze in haar werkzame leven accountant was geweest. Ter plekke raakte ik onder de indruk van de hoeveelheid gegevens en formulieren die ze kon produceren, wat ik haar niet kon nadoen. Toch had ze nauwelijks energie om dit te volbrengen en kon ik haar gelukkig helpen om het goed over het voetlicht te krijgen. De gedupeerde ouders die eindelijk gehoord worden maken me opnieuw duidelijk hoe machteloos je kunt staan als individu tegenover de samenleving en dat het voortdurende zorg en aandacht vergt om die relatie goed te laten verlopen.
Uit de christelijke traditie stamt de diepe overtuiging dat elk mens de moeite waard is in Gods ogen. In de tijd van het Romeinse Rijk waarin religie draaide om het eigen volk eerst en het recht van de sterkste ging Jezus een weg van liefde, waarmee hij anderen diende. Het was een uitdagende boodschap toen en is het nog altijd. Want hoe makkelijk is het niet je voordeel te incasseren en doof te zijn voor klachten van mensen die minder in het ideale plaatje passen? En hoe lastig is het niet om de overheid af te doen als een stel graaiers, als je tegen muren oploopt, maar te blijven geloven en te werken aan een samenleving die recht doet aan ieder? Het voorbeeld van Jezus blijft me inspireren om rustig door te gaan. De liefde te zoeken die in ons en tussen ons aanwezig is. Om dat samen te doen met zovelen in onze samenleving die vanuit respect voor hun medemensen aan het werk zijn. In het onderwijs, de zorg, de ondernemingen, al die sectoren waarin mensen nu onder druk hun werk doen. Zo komen we deze crisis wel door en worden fouten rechtgezet en groeien hopelijk de rechtvaardigheid en het respect voor ieder van ons. Doet u mee?
Ds. Corinne Groenendijk, crgroenendijk@hetnet.nl