Een goede vriendin met wie ik normaal af en toe een dagje weg ga, mailt me: ’wij doen erg voorzichtig, we zijn boven de zeventig en omdat we normaal per trein reizen, reizen we nu niet’. We spreken af ergens in de buurt van haar huis voor een wandeling en een lunch. Intussen veranderen de maatregelen, kan de lunch niet doorgaan en moeten we iets anders verzinnen. Andere vrienden die normaal heel druk zijn, blijken ineens binnen drie dagen tijd te hebben om te komen eten. Ze appen: ‘omdat de meeste activiteiten niet doorgaan, vinden we het erg gezellig’. Het leven is ingewikkeld geworden. Jarenlange patronen in vriendschap worden ineens anders en het is een voortdurend aftasten wat wel en niet kan.
Dat speelt ook in het bezoekwerk dat we als kerken doen. Een collega verzucht; ‘Het is een gatenkaas geworden’. Sommige mensen kunnen vanwege corona niet op bezoek gaan omdat ze astmatisch zijn of in het ziekenhuis werken of gewoon voorzichtig zijn, terwijl anderen gewoon doorgaan. Hetzelfde geldt voor mensen die bezoek willen ontvangen. Sommige mensen geven aan dat de hele dag thuis zitten hen zwaar valt en ze graag iemand op bezoek krijgen, terwijl anderen vanwege corona liever rustig aan doen. Gelukkig is er telefoon. Het is ingewikkeld om uit te vinden hoe we de contacten met mensen zo goed mogelijk kunnen blijven verzorgen.
Zo gaat het ook op het werk, vertellen mensen me. Ga je nog wel naar kantoor of een ontmoeting, of werk je via zoom? Hoe rekkelijk en precies ben je? Hoeveel risico loop je? Heb je een oude moeder die je wilt blijven bezoeken, of heb je een oudere partner? In mijn familie begonnen sommigen over de vraag over hoe we de kerst gaan vieren, maar dat gesprek stellen we liever helemaal uit.
Het is de kunst denk ik om te respecteren hoe ieder daarin staat en om elkaar niet te veroordelen. Ook al ben je misschien teleurgesteld en vraag je je af: ‘Wil ze me eigenlijk wel zien?’. Het doet me denken aan toen ik jaren geleden bij de bevalling van mijn jongste dochter ernstige klachten had en aangewezen was op hulp. Sommige mensen komen je direct helpen, terwijl anderen van wie je het verwacht had afwezig zijn. Dat hoor ik ook van veel zieken. Ik ontdekte toen dat vriendschappen daarna toch weer door konden gaan. Ik merkte dat het feit dat mensen je komen helpen of niet helpen, vaak niet zozeer te maken heeft met de relatie. Maar mensen hebben bijvoorbeeld moeite om met ziekte om te gaan. Of dat mensen niet zo praktisch ingesteld zijn en niet weten waar ze kunnen beginnen. Het helpt als je benoemt hoe het voor je is en bespreekt hoe een ander je wel of niet zou kunnen helpen. Als ik dat aan zieken vertel zijn mensen vaak opgelucht. Het is fijn te weten dat je gerust mag vasthouden aan de vriendschap en liefde die je altijd voor elkaar voelde.
‘Waar liefde is en wijsheid, daar is geen angst en geen onwetendheid’ las ik bij Franciscus, een spiritueel leider bij wie ik vaak te rade ga. Ook in coronatijden kun je blijven koersen op waar liefde is en vriendschap. Het helpt je om zuiver te blijven en niet te veel te oordelen. Niet te zeggen ‘zij zijn te makkelijk’ of ‘zij zijn te precies’. Je kunt in verbondenheid blijven leven, zo goed en zo kwaad als dat in deze tijd gaat. Het is niet wat het had kunnen zijn. Maar de vriendschap en de liefde die blijven.
Ds. Corinne Groenendijk