Lang heb ik na moeten denken over een opmerking gemaakt voor een kerkdienst: “Niet te moeilijk hoor. Het is al zo warm.” Afgezien van de warmte hoor ik de ‘klacht’ vaker. Waar het mee te maken heeft weet ik niet. Maar wel weet ik dat de trend is dat alles ‘snel en flitsend’ moet zijn. Welnu, daarvoor ga ik in het najaar naar het concert van The Rolling Stones. Het zal wederom sneller en flitsender zijn dan tien jaar geleden.

Maar wat zijn nu de gevolgen van snel, flitsend en niet te moeilijk voor de viering in de kerk? In Leiden, tijdens mijn opleiding lang geleden, had prof. Van Gennep, inderdaad ooit begonnen als vicaris in de Evangelisatie in Maarssen, het vaak over de ‘koffieboodschap’. Op preekcollege vroeg hij: “Wat is de koffieboodschap van deze dienst?” Waar ging het met andere woorden in één zin over.

De slechtste beoordeling die je als student kon krijgen was zoiets als: ‘God is liefde, ja alles is liefde!’ Ook een heel slechte was: ‘Geloof nu maar in Jezus en álles komt goed! Halleluja!’ Niet dat bovenstaande zinnen op zich niet waar zouden zijn. Maar het simplisme waarmee soms gepreekt wordt, en waarbij Jezus of God een mascotte is geworden die alles omtovert, was Van Gennep een gruwel. Zo’n stijl kan jouw geweten, jouw ziel, jouw ethiek, te veel rust geven. Dat is niet goed, want het geloof vraagt navolging. Natuurlijk, Jezus spreekt vaak eenduidige taal, glashelder en eenvoudig. Dat is niet het probleem. Wij zijn het probleem, wij spreken moeilijk. Van Gennep pleitte voor eenvoud maar haatte (hij is helaas lang geleden overleden) simplisme.

‘God liefhebben met heel uw hart, met heel uw ziel en met heel uw verstand’, is ongeveer de samenvatting van het geloof. Het is zo gevaarlijk om dat te versimpelen. Want het gaat in de kerk om niet minder dan de Waarheid, de Liefde, de blijvende vrede. Iedereen die een beetje met open ogen de wereld in kijkt én naar zichzelf kijkt, zal beamen dat het hier om de diepste dingen van het leven gaat. Dat kunnen wij niet afdoen met een simpele uitleg. Het ontslaat ons echter niet van de plicht het in alle eenvoud pogen te ontvouwen.

ds P.G. Vellekoop