Op deze pagina zal iedere leesweek een leeshulp worden geplaatst. Een team van theologen uit verschillende kerken zal daarin gedachten meegeven die je kunnen helpen bij je leestocht.
| Leeshulp – week 37 22 – 28 november 2015 |
Romeinen 14-16, 1 Korintiërs en 2 Korintiërs
Romeinen 14-16
De apostel Paulus schrijft aan de gemeente in Rome. Paulus is van plan om tijdens zijn reis naar Spanje ook Rome aan te doen. Daar wil hij de gemeente in Rome van op de hoogte brengen. Tevens geeft hij aan te hopen op financiële bijstand om daarna zijn reizen te vervolgen.
Nu hij toch een brief schrijft, maakt hij van de gelegenheid gebruik om een aantal belangrijke thema’s aan te snijden. In hoofdstuk 14 en 15 geeft hij de gemeente aanwijzingen over het christelijk leven, net zoals in de eerdere hoofdstukken. Het zijn meer algemene opvattingen en theologische ideeën, dan dat dit nu echt direct afgestemd lijkt te zijn op de gemeente in Rome. Wel gaat Paulus in op hoe om te gaan met de gespannen verhoudingen tussen Joden en niet-Joden. Op dat moment zijn er spanningen tussen Joden en niet-Joden binnen de christelijke gemeente rondom leefregels en theologische opvattingen.
Paulus roept op om elkaar met respect te behandelen. Om niet te oordelen, maar elkaar te dienen, open en gastvrij te zijn. Het is van belang om een ieder in zijn of haar waarde te laten, respect te hebben voor ieders overtuigingen en geloofsregels, want dat zal leiden tot vrede en is opbouwend voor de gemeente. Elkaar aanvaarden, zoals we zijn, want een overtuiging is een aangelegenheid tussen een mens en God. Dit zou gezien kunnen worden als een eerste aanzet om religie, geloofsovertuiging, tot het privé domein terug te dringen. Onze geloofsovertuiging is iets persoonlijks, een zaak van het individu, een persoonlijke relatie met God, waar een ander geen aanstoot aan moet kunnen nemen.
Tot slot brengt Paulus in hoofdstuk 16 zijn hartelijke groeten over aan verschillende mensen die hij kent en met wie hij van alles heeft meegemaakt.
1 & 2 Korintiërs
Paulus heeft zelf de gemeente in Korinte gesticht, maar na zijn vertrek komen er andere mensen met andere ideeën, waardoor er onderling spanningen en groepen ontstaan. Verdeeldheid over verschillende aspecten van het christelijk leven. Paulus schrijft een brief aan de gemeente om op te roepen tot eenheid en om zijn ideeën nog eens helder uiteen te zetten, als een soort leidraad voor het christelijke leven.
Grote woorden, een opeenstapeling van uitspraken en theologische gedachten, voorbeelden en metaforen. Teveel om in één keer te kunnen vatten, misschien zelfs nog wel teveel na meerdere keren lezen. Paulus overspoelt de lezer met zijn kennis, met zijn wijsheid en inzicht. Vaak zijn de woorden van Paulus hard en meedogenloos, maar tegelijkertijd openhartig en recht voor zijn raap. Van tijd tot tijd kun je hem bijna voor je zien met een opgeheven vinger wijzend naar de mensen in de gemeente.
Sommige van zijn opvattingen lijken lijnrecht tegenover de leer van Jezus te staan. Een voorbeeld daarvan is 1 Kor. 5: 11. Met bepaalde mensen mag niet omgegaan worden. Maar zat Jezus juist niet met tollenaars en hoeren aan tafel? Probeert Paulus slechts de praktijk leefbaar te houden of discrimineert hij?
Paulus staat bekend om zijn vrouwonvriendelijke teksten. Discrimineert Paulus vrouwen of moeten we dit plaatsen in de tijd en de wereld waarin hij leefde? Aan de ene kant lezen we over de ondergeschikte positie die Paulus aan vrouwen toekent, maar aan de andere kant noemt hij verschillende vrouwen die prominente plaatsen bekleden in de gemeente en belangrijk werk doen.
Misschien heeft Paulus deze vrouwonvriendelijke teksten zelf geschreven? Misschien zijn deze teksten later toegevoegd, dan wel aangepast, door zijn volgelingen? Volgelingen aan wie ook enkele andere brieven worden toegeschreven. Wellicht probeerden zij zich te conformeren aan de Grieks-Romeinse wereld, waarin zij leefden. Een wereld, waarin vrouwen een achtergestelde positie hadden.
De tweede brief aan de gemeente in Korinte lijkt een samenstelling te zijn van teksten uit verschillende andere brieven van Paulus. Er is niet één duidelijke lijn aan te wijzen en bovendien sluiten de stukken vaak niet zo goed op elkaar aan.
Na zijn teleurstellende bezoek aan de gemeente, probeert Paulus weer in contact te komen. Wederom prijst hij zijn leer aan bij de gemeente en probeert hen te overtuigen van zijn goede werken. Eveneens met scherpe en vaak harde bewoordingen. Paulus laat geen misverstand bestaan over zijn opvattingen, zo lijkt het.
In ieder geval geeft Paulus ons meer dan genoeg stof tot nadenken.
Veel leesplezier en wellicht is het een idee om er voor uzelf één of twee punten uit te lichten waar u meer over zou willen weten of die u zou willen bespreken met anderen.
Ds. Chantal Schaap,
Predikant van de Nederlandse Protestantse gemeente in Parijs