Op deze pagina zal iedere leesweek een leeshulp worden geplaatst. Een team van theologen uit verschillende kerken zal daarin gedachten meegeven die je kunnen helpen bij je leestocht.
| Leeshulp – week 25 23 – 29 augustus 2015 |
De Dienaar en de waterverkoper
Toelichting bij de lezingen van week 25: Jesaja 48 t/m 66 en Jeremia 1 t/m 4
Jesaja 48 t/m 66
Het profetisch visioen over de terugkeer uit de ballingschap in Babel naar Sion wordt nu voortgezet. Jesaja’s profetieën hebben de mensen die verdreven waren van huis en haard samengesmeed tot het joodse volk, dat in hoop uitziet naar de komst van gerechtigheid. Hij roept hen op om de leiding te aanvaarden van Gods Dienaar.
Jeremia 1 t/m 4
Bij de naam Jeremia denken wij meteen aan ‘jeremiëren’: klagen en zeuren. Jeremia heeft recht van klagen over wat hem wordt aangedaan, maar hij is allesbehalve een zeurpiet.
Jeremia werkt in Juda, in en om Jeruzalem. Koning Josia (rond 621 vChr.) wil Juda onafhankelijk maken en ook godsdienstig losmaken van Assyrië. De renovatie van de tempel wordt gestart. Daarbij wordt een wetboek (Deuteronomium?) gevonden, dat de reformatie steun in rug geeft. Josia’s reformatie heeft helaas te weinig resultaat.
Jeremia blijft daarom in het begin van zijn boek oproepen tot bekering.
Twee thema’s bij Jesaja spreken mij in het bijzonder aan:
De Knecht (Jesaja 49, 50, 53)
De profetie van Jesaja omvat vier profetieën over de Dienaar van de Heer, de Messias. Na Jes. 42 komen we nu de volgende drie tegen. In alle vier herkent de kerk achteraf de gestalte van Jezus Christus.
Dat kennen ze in het oosten natuurlijk: het schaapscheerdersfeest. De schapen zelf houden zich zo stil mogelijk.
Jesaja verwijst met dit beeld naar de Messias: de Koning van God, als niemand Hem verwacht, zal Hij er zijn. Mensen herkennen Hem niet. Het koningschap is Hem niet aan te zien. Hij zal iemand zijn die weet van spot, van haat, van ziekte… Hij zal zijn als een schaap dat geschoren wordt. Sterker nog: Hij zal zijn als een lam dat wordt geslacht. Dat kennen ze ook in Israël: denk aan het Paaslam. Zó zal de Messias zijn.
Een Koning die dient.
De waterverkoper (Jesaja 55)
Sta nog eens even stil en laat je door Jesaja meenemen naar het drukke leven op de oosterse markt. Tussen de kleuren en kruiden klinkt daar in de hitte op de markt het roepen van de waterverkoper. ‘Hierheen! Hier is water’.
Als de roep van de waterverkoper klinkt de belofte van de Heer ‘Hierheen! Hier is water voor ieder die dorst heeft’. ‘Kom, ook al heb je geen geld’. Dit is puur aanbod, uitnodiging: water en wijn en melk en brood. De basisbehoefte en de overvloed van het leven. En zo wordt het drukke leven op de oosterse markt stilgelegd en de aandacht gevraagd voor een andere boodschap over water-en-wijn, over weer-en-wind en resultaat. ‘Luister naar Mij … en je zult leven’. Want ‘water’ en ‘wijn’ zijn beelden voor God en voor leven. Ze worden ons gegund. Gegeven. Belangeloos.
Waarom?
Die grote belofte wordt vergezeld van een kritische vraag. ‘Waarom?’ ’t Is vaak ònze vraag aan de hemel… Hier is het Gòds vraag aan ons: ‘Waarom geld betalen voor iets dat geen brood is ?’ Wij kopen en hebben zoveel. We jagen achter talloze zaken aan. Maar het verzadigt niet. Het vervult je leven niet. ‘Waarom’ vraagt God. Want het valt blijkbaar niet mee om te leven uit de woorden die gesproken zijn: je hebt ze net zo nodig als water en voedsel.
Daarom onderstreep ik nog maar eens: de Woorden van God zijn een bron om uit te putten, op uitnodiging van de waterverkoper. Die Woorden gidsen je door de tijd, door het leven. Ze brengen God dichtbij. Zo klaar als helder water.
Maarssenbroek, ds. Ina de Boon