Leeshulp week 22

Op deze pagina zal iedere leesweek een leeshulp worden geplaatst. Een team van theologen uit verschillende kerken zal daarin gedachten meegeven die je kunnen helpen bij je leestocht.

Zingeving – de kijk van nuchtere gelovigen op het leven
Toelichting bij week 22: Spreuken 15-31 en Prediker 1-12

Spreuken en Prediker behoren beiden tot de zgn. wijsheidsliteratuur in de Bijbel.
Je kunt hier veel levenswijsheid opdoen.
De schrijvers van ‘wijsheid’ waren in de oudheid een bekend verschijnsel: ze deden hun werk aan het hof, in de kringen van intellectuelen en ze hadden vaak een taak bij onderwijs/opvoeding. Ze leren mensen wijs en rechtvaardig te zijn. In de bijbelteksten geldt daarbij als ijkpunt: Gods wijsheid en rechtvaardigheid.

Ik zet de spotlights op de wijze vrouw ( Spreuken 31)  en op de wijze man (Prediker).

Spreuken 31
Twee sterke vrouwen komen hier in beeld.
Allereerst de moeder van Lemuël (een onbekende koning). Ze waarschuwt haar koning-zoon voor vreemde (foute) vrouwen en benadrukt de sterkte band moeder-zoon. Je kun je psychologisch goed vergissen wanneer je haar het stempel geeft van ‘dominante moeder’ die haar zoon niet kan loslaten.
Wanneer je 31:8 goed leest, dan ontdek je dat haar zorg als moeder gericht is op de kwaliteit van het koningschap. Ze vraagt haar zoon om zijn mond open te doen en om op te komen voor het recht en gerechtigheid van de zwakken. Koning-zijn in het licht van God dus. Of liever gezegd: Koning-zijn zoals de Messias dat zal zijn!
Deze moeder legt de lat hoog voor haar koning-zoon. Op Gods hoogte.

De tweede vrouw heeft door een vorige bijbelvertaling ‘de lof der degelijke huisvrouw’ als bordje op haar deur gekregen. Ik wil dat graag vervangen door het bordje ‘sterke vrouw’. Want dàt is ze.
In een kleurrijk en vrolijk lied wordt haar werk beschreven. Mooi, trouwens, wanneer je inzet gezíen wordt. Hoe vaak vinden we elkaars werk niet vanzelfsprekend?
Het is vooral de kracht van deze vrouw die spreekt. Ze stuurt haar huishouden aan, zorgt dat de zaken goedgaan, ze durft, ze ís iemand. Heerlijk, om zo te kunnen zijn. Zelfverzekerd, stevig in je schoenen, met kracht en humor leven. Multitasken zonder te zeuren.

Prediker
Deze wijze man heeft last van het vooroordeel dat hij cynisch is, een negatieve denker. Dat word je niet blij van. Want ‘cynisme is dodelijk’, cynisme kan met één negatieve opmerking iets moois kapot slaan.
Dat vooroordeel doet hem geen recht. Deze wijze man is niet cynisch, hij is ongelooflijk nuchter. Hij helpt je om niet in een schijnwereld te leven, om van je roze wolk af te dalen én om met vertrouwen op God in het echte leven te staan. Een cadeau voor de jonge mensen voor wie hij schrijft!
Prediker is iemand die van binnen weet en erkent dat leven en zingeving ons door God gegeven is, onaantastbaar door crisis, onbetaalbaar met  bezit, onaantastbaar door macht.
Hij is iemand die zich 100% kan geven én tegelijk kritische vragen stelt. Hij durft de diepte in te gaan, naast de rijkdom om zich heen de armoede van binnen onder ogen te zien, en de vraag te stellen ‘wat heeft het leven voor zin’?
Die vraag wordt gesteld door een mens die véél bereikt heeft: machtig, zeer begaafd, intellectueel. Kundig op het terrein van architectuur, landbouw, veeteelt, kunst en cultuur. Hij echter laat zich door zijn hebben en kunnen (ook een enorme rijkdom niet te vergeten!) niet verblinden – hij blijft zoeken en vragen – naar de zin, naar God. Hij kiest de moeilijke weg, door de diepte van de twijfels en vragen heen. Zó ontdekt hij de waarde van wie we zijn, boven de waarde van wat we hebben.
Wijsheid? Rijkdom? Het-grote-genieten? Prediker heeft het allemaal. Maar hij heeft ontdekt: je hebt een diepere wijsheid nodig, die van God komt en van God weet. Dan zie je Zijn hand achter de dingen. Daarin ligt de zin van het leven.

Maarssenbroek, ds. Ina de Boon