Op deze pagina zal iedere leesweek een leeshulp worden geplaatst. Een team van theologen uit verschillende kerken zal daarin gedachten meegeven die je kunnen helpen bij je leestocht.
| Leeshulp – week 20 14 – 20 juni 2015 |
Over zingen en Psalm 100
Er is geen feest denkbaar zonder muziek en zang. Dat komt goed uit want wie bij is met lezen bereikt komende week de helft van de Bijbel! Een reden voor een danklied en voor wie achterloopt een lied ter bemoediging. Niet voor niets wordt bij de avondvierdaagse volop gezongen! Dit keer in de leeshulp iets meer over één tekst: Psalm 100.
Psalm 100
Deze psalm is een echt feestlied. Toen de tempel in Jeruzalem er nog stond werd deze psalm gezongen bij het offer dat iemand bracht als dank voor een verlossing uit een levensbedreigende situatie. In Psalm 107 komen we daar vier voorbeelden van tegen. Een groep die een dankoffer brengt na een veilige thuiskomst van een dwaaltocht door de woestijn (Psalm 107:4-9), na herstel van een ziekte (vers 20), na bevrijding uit een gevangenschap (vers 10) en na een zeer gevaarlijke zeereis (23). Toen de tempel er niet meer was, werd Psalm 100 opgenomen in het ochtendgebed dat de joden iedere morgen bidden, behalve op sabbat.
Waar is de dichter in Psalm 100 dankbaar voor?
Dat wordt niet vermeld, dat is in de psalmen wel vaker. Daardoor geven ze ruimte om onze eigen ervaring in te vullen. We weten alleen dat de dichter intens blij is en het offer en het lied zijn beide uitdrukking van zijn grote dank.
Iedereen mag meedoen
De mens in een individu, jij alleen kunt je eigen leed en vreugde voelen maar tegelijk ben je ook een sociaal wezen. Verdriet houden de meeste mensen voor zichzelf maar bij vreugde (de vlag uit als je geslaagd bent!) mag iedereen het weten. Volgens de rabbijnen is dat een goede zaak. Want door je dankbaarheid openlijk te tonen zorg je voor een echo van dankbaarheid bij anderen. Lachen en je vreugde uiten kan zeer aanstekelijk zijn! Het vreugdelied van de een kan aanzwellen tot een vreugdelied van iedereen.
Kern van een gelovig leven is vreugde (Psalm 100:2)
Je zal het er bij sommige gelovigen (joden en christenen) niet altijd aan afzien maar volgens de Tora is het dienen (eren) van God met vreugde een basisvoorwaarde voor een gelukkig leven (Deut. 28:47). Dat is niet altijd zo makkelijk in een wereld die ook vol ellende is. De geboden zijn juist daarom gegeven om daar doorheen te kunnen breken. Vreugde bevrijdt, dat heeft de dichter van deze psalm ervaren. Misschien heb je dat zelf ook wel eens ervaren dat door te zingen of muziek te maken er nieuwe geestelijke of lichamelijke energie in je wakker wordt waardoor je toch weer zin krijgt in het leven en de dingen met elkaar weet te verbinden.
‘Hij heeft ons gemaakt en niet wij’
Dat staat er letterlijk in Psalm 100:3. Dat betekent volgens Rabbi Akiva dat “Zo lief had de Eeuwige de mens, dat hij en zij geschapen werd naar Zijn beeld. En alsof dat nog niet genoeg was gaf hij de mens ook de kennis dat hij geschapen was naar het beeld van de Eeuwige” (Avot III,14). Alleen dat is al reden tot dankbaarheid.
De Herder en zijn schapen
Vers 3 jubelt dat God de schepper van de kosmos is, vervolgens dat hij de Schepper van de mens is om tenslotte uit te komen bij de intieme relatie van een Herder met zijn schapen. Wij hebben misschien niet zo veel met schapen, die zien we meestal alleen van een afstand in de wei of achter een hek op de kinderboerderij. Maar in die dagen leefden mensen en schapen heel dicht bij elkaar. Denk ook aan het ontroerende verhaal uit 2 Samuel 12 van een arme man met maar één lam. Daar zorgt hij voor als was het zijn eigen kind. Het loopt bij hem in huis en slaapt op zijn schoot lezen we daar. Geen wonder dat Israël hield van het beeld van het volk als een kudde schapen die gehoed wordt door de Goede Herder. Dat thema van de Goede Herder komt dan ook telkens terug in de psalmen. Het beeld van de herder is ook verbonden met de grote leiders. Abraham, Isaak en Jacob, waren herders, Mozes hoedde de kudde van schoonvader Jetro en koning David begon als herdersjongen. De weerloosheid van de schapen die door de herder worden beschermd tegen de wilde dieren, de persoonlijke zorg van de herder voor elk individueel dier dat van de kudde is afgedwaald, is natuurlijk ook een prachtig beeld.
Zingen
De te lezen teksten van deze week worden je niet toegesproken maar toegezongen. Hoe de oude teksten gezongen moeten worden weet niemand meer, er zijn daarin dan ook verschillende vormen van ontstaan. Hier een voorbeeld van Psalm 100: https://www.youtube.com/watch?v=1rgP1cZOkWU De muziek begint bij 1:17 minuten. Teksten deze week die miljoenen voor jou ook gelezen en vooral gezongen hebben. Dat te bedenken helpt je er misschien met vreugde doorheen!
ds. Jochem Stuiver, Ontmoetingskerk Maarssen