Op deze pagina zal iedere leesweek een leeshulp worden geplaatst. Een team van theologen uit verschillende kerken zal daarin gedachten meegeven die je kunnen helpen bij je leestocht.
| Leeshulp – week 18 31 mei – 06 juni |
‘Bij de psalmen kijk je de heiligen in het hart’, Toelichting bij week 18: Psalm 15 t/m 52
De psalmen zijn fantastische bijbelteksten. Je mag daar in de kring van mensen gaan staan die je hun geloof, hun hart, hun leven met God laten zien. Wat een vertrouwen! Het gaat er heel intens aan toe. Nu eens spat de blijdschap er af. Dan weer treffen we iemand wanhopig en verdrietig. Of we horen een grote leider zeggen ‘God is mijn herder’, precies daar waar het niet zo op rolletjes liep in zijn eigen leven. De psalmen, dat zijn de gebeden van mensen als wij. Heel gewoon. Met geloof, met hoop, met vragen en twijfels. Daarom zijn deze teksten ook zo mooi om zelf te bidden en te zingen. Want ze verwoorden míjn geloof.
De psalmen zijn heel verschillend van karakter. Ik zal hierna een paar ‘soorten’ beschrijven en erbij vermelden welke psalmen daarvan u deze week tegenkomt.
Psalmen vanuit de ballingschap (Psalm 16, 42-43, 44, 52, 53)
In 587 vChr. viel de stad Jeruzalem. Het volk Israël werd verbannen naar Babel, tot 538 vChr. De slag die de Babyloniërs hen toebrachten schokte alle geloofszekerheden. In die jaren in ballingschap is een nieuwe geloofscultuur geboren. Veel bijbelteksten zijn in die jaren opgeschreven, na jarenlange mondelinge overlevering. Het verlies aan sociaal-politieke onafhankelijkheid maakt dat mensen in hun ellende Gods Naam aanroepen en groeien in vertrouwen op Hem. Een nieuwe praktijk van geloven ontstaat. Eenmaal ‘thuis’ na de ballingschap wordt deze praktijk verder ontwikkeld.
Psalmen over de schepping (Psalm 29, 33)
De schepping heeft altijd een rol gespeeld in de geloofsbeleving van Israël. Soms op de achtergrond, dan weer heel centraal. Vanzelfsprekend of als probleem. Tijdens de ballingschap in Babel krijgen de mensen te maken met een ander geloof: Baäl is de god van de vruchtbaarheid. En die eist véél: bidden om regen, dure offers voor de vruchtbaarheid, extatische oogstfeesten, aanbidden van hemellichamen als goden. Een eindeloze reeks van eisen die de mensen niets opleverde. Want de goden in Babel waren niet betrokken op mensen, maar op elkaar. Hun beslissingen namen ze over de hoofden van mensen heen. Een voedingsbodem voor maatschappelijke ongelijkheid. In de Psalmen zien we hoe de mensen Israëls God weer leren vertrouwen als de God die leven geeft, voedsel, vruchtbaarheid. Als de God die je kent en voor wie we allemaal gelijk zijn. Een verademing!
Psalmen rond bevrijdend leiderschap (Psalm 18, 20, 21, 24, 45, 47)
Denk bij ‘leider’ dan zowel aan God als mensen. God is koning temidden van zijn mensen, niet op afstand. Hij treedt op naar waarheid en recht. Zo neemt Hij het op voor de uitgebuite slaven in Egypte en geeft hen een plek in vrijheid. Inspiratiebron voor wie de mensenrechten een warm hart toedragen! God als koning gunt je dat iedereen in de gemeenschap tot zijn/haar recht komt. En het menselijk gezag? Dat heeft simpelweg als opdracht om Gods gezag te weerspiegelen en dienen.
Psalmen bij ziekte en genezing (Psalm 22, 30, 31, 32, 35, 38, 39, 41, 51)
Ziek-zijn is heel persoonlijk, dat raakt je hele leven. In deze psalmen staat de zieke centraal. Met z’n klacht. Met de reacties uit de omgeving. Heel herkenbaar is de houding van de zieke:
- mensen verstommen, de schok van ernstige ziekte maakt je stil
- mensen peinzen, zwaar leed kan maken dat je urenlang in jezelf denkt en praat
- we lezen hoe mensen als symbool van hun ellende ‘in zak en as zitten’ of bijv. hun kleding scheuren
- expressie van emotie: huilen, schreeuwen. De ellende móet eruit
- vragen: ‘waarom’ is de vraag die de wanhoop uitdrukt
- bidden: veel psalmen laten zien hoe de zieke naar God gaat in gebed. Met verdriet, met vragen, met vertrouwen
In de psalmen vertellen mensen hún verhaal aan God én aan u. Bidt en zing met hen mee!
Maarssenbroek, ds. Ina de Boon