Op deze pagina zal iedere leesweek een leeshulp worden geplaatst. Een team van theologen uit verschillende kerken zal daarin gedachten meegeven die je kunnen helpen bij je leestocht.
| Leeshulp – week 2 25 – 31 januari 2015 |
Genesis 8-41
Geen heilige boontjes
De schrijvers van de aartsvaderverhalen zouden met terugwerkende kracht een prijs moeten krijgen.
Het zijn geweldige verhalen, over échte mensen. Je zou er zo een soapserie van kunnen maken.
Misleiding
De meest kleurrijke aartsvader vind ik Jakob. Met de hulp van zijn moeder misleidt hij zijn vader, zo krijgt hij het eerstgeboorterecht in plaats van zijn oudere broer Esau (Gen. 27: 30-39).
Hij vlucht naar zijn oom Laban, wordt verliefd op diens dochter Rachel – het begin van allerhande ellende, maar daar kom ik zo op – voor wie hij zeven jaar werkt om haar te trouwen.
En dan blijkt de ochtend na de huwelijksnacht dat zijn oom hem niet Rachel, maar haar oudere zus Lea heeft gegeven (Gen. 29: 1-30).
Weet Jakob in ieder geval ook eens hoe het voelt om bedonderd te worden, denk ik dan.
Maar uiteindelijk krijgt hij Rachel natuurlijk ook. En vervolgens draait hij zijn oom weer een loer of twee.
Dat staat onomwonden in Genesis 30 en 31.
Volksdevotie
Jakob is een diep gelovig man, dat is gelukkig niet voorbehouden aan heilige boontjes. Zijn worsteling in een donkere nacht met een man legt hij zelf uit als een worsteling met zijn God.
Ik las onlangs op Lucepedia dat dit verhaal (Gen. 32: 23-33) ontleend is aan een oeroude sage over een ontstemde riviergod.
Hoe dan ook, het blijft een fascinerend verhaal. Neem de ruimte om het te verstaan zoals dat bij jou/u past!
Voor mij is verder opmerkelijk dat Rachel familiegoden (terafiem) meeneemt (Gen. 31:19).
Het werpt een blik op een volksgeloof dat blijkbaar altijd heeft bestaan.
Ik vind dat mooi, ben fan van volksdevotie. De bijbelschrijver moffelt die goden ook niet weg.
Wel vindt hij een ‘oplossing’ om er korte metten mee te maken zodat het verhaal weer ‘klopt’,
voor zijn vrome opdrachtgever(s), bedoel ik (Gen. 35: 2-4).
Tragisch
Lea, de vrouw van wie Jakob niet houdt, schenkt hem zijn eerste zoon. En zijn tweede. En zijn derde. En zijn vierde… Rachel wordt wanhopig. Ze geeft Jakob haar slavin Bilha (je zult die slavin maar zijn!) om bij haar een kind te verwekken. Lea doet hetzelfde met haar slavin Zilpa. Het lijkt bijna het Theater van de Lach.
Vooral als Lea tegen Jakob zegt: ‘Je slaapt vannacht bij mij, ik heb je gehuurd voor liefdesappels.’ (Gen. 30:16)
Maar het is natuurlijk diep tragisch. Het hart van Jakob heeft de verhoudingen in het tentenkamp flink verpest, volgens mij.
Lea werd niet gezien. Hebben Simeon en Levi, haar zonen, daarom hun geloofsijver zo nadrukkelijk willen demonstreren? (Gen. 34)
Als Rachel uiteindelijk een zoon krijgt, verwent Jakob deze Jozef tot op het bot en daarmee zet hij de toch al gespannen verhoudingen op scherp. Hoe was dat eigenlijk voor Jozef? Het lijkt me een zware last om de dromen van je vader waar te moeten maken.
Plezier
Ik raak niet uitgepraat, dit is nog maar een klein deel van wat je uit die aartsvadercyclus kunt halen. Heel veel plezier met lezen!
Lyda Westerink, journalist en schrijver.
Momenteel werk ik aan een roman over de vrouw van Potifar (Gen. 39), hierover blog ik op Mijnkerk.nl van de PKN. Contact? lyda.westerink@xs4all.nl